علی اکبر صارمی؛ معماری با آثار تألیفی و طراحی ساختمان‌های گونه‌گون
آرش امجدی
به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز یکشنبه دوم بهمن‌ماه 1401 خورشیدی، 308اُمین روز سال جاری، برابر است با بیست و نهم جمادی‌الثانی 1444 هجری قمری و بیست و دوم ژانویه 2023 میلادی.
6 سال پیش در چنین روزی در سال 1395، علی‌اکبر صارمی ـ معمار ـ درگذشت.
علی‌اکبر صارمی در سال ۱۳۲۲ در زنجان به دنیا آمد. دوران دبیرستان را در مدرسه شریعتی (پهلوی سابق) در زنجان به پایان رساند. در سال ۱۳۴۷ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته معماری فارغ‌‌التحصیل شد و تحصیلاتش را در دانشگاه پنسیلوانیا تا دریافت درجه دکتری پی گرفت. رساله دکتری را زیر نظر استادش لویی کان نوشت که درواقع همان کتاب «ارزشهای پایدار در معماری ایرانی» است که چند سال پیش به چاپ رسیده است.
بخشی از آثار معماری و تألیفات دکتر صارمی
دکتر صارمی پس از بازگشت به ایران، در دفتر معماری سردار افخمی مشغول به کار شد و چند سال بعد دفتر شخصی خود ـ مهندسین مشاور تجیر ـ را تأسیس کرد. او طراح خانه افشار در سال‌های 1353 تا 1355، آمفی تئاتر انستیتو پاستور در سال 1367، ساختمان سفارت جمهوری اسلامی ایران در آلبانی در سال 1379، ساختمان تجاری و اداری برج بلور در تبریز در سال ۱۳۸۰، ساختمان سفارت جمهوری اسلامی ایران در الجزایر در سال ۱۳۸۱، مجموعه تجاری و فرهنگی و شورای شهر مشهد در سال ۱۳۸۳، مجموعه نمایشگاهی و اداری کیش در سال 1384، و تالار شهر کرمانشاه (تالار انتظار) بوده است. دکتر علی‌اکبر صارمی در سحرگاه دوم بهمن ۱۳۹۵ در 73سالگی شمع وجودش خاموش گشت و پس از تشییع از مقابل خانه هنرمندان تهران، در کردان کرج در خاک آرمید. او افزون بر تدریس دانشگاهی، چند کتاب در زمینه معماری نوشته و مقاله‌هایی در مجله‌های معماری معتبر دنیا منتشر کرده است. «معماری و موسیقی»، «کتاب گیلان»، «تاریخ معماری و شهرسازی»، «ارزشهای پایدار در معماری ایران» و «طرح‌هایی از ایران» برخی از تألیفات دکتر صارمی هستند.
گفتاورد (بخشی از سخنان دکتر صارمی درباره معماری)
دکتر علی‌اکبر صارمی صارمی سال‌ها پیش در گفتگویی با یکی از همکاران معمارش بانو فریار جواهریان گفته است:
«ما می‌توانیم از ارزشهای معماری گذشته بیاموزیم و یاد بگیریم که چگونه زیبایی آن را درک کنیم. اما نمی‌توانیم به طور مستقیم از آن درس بگیریم. تکنیک‌های امروز بسیاری از مسائل پیچیده‌ای را که گذشتگان با آن درگیر بودند حل کرده است. ادراک کیفیتِ فرم‌ها و فضاهای گذشته می‌تواند دیدگاه ما را غنا ببخشد، اما اینها چیزی نیستند که به شکل مستقیم به یک معماری تازه تبدیل شوند. هیچ تضمینی نیست که اگر فرمهای گذشته را به کار بگیرید، به گذشته متصل می‌شوید. این دقیقاً همان مشکل پست‌مدرنیسم است؛ پست‌مدرنیسم از طریق استفاده بیش از اندازه عناصر کلاسیک، از طریق تکرار خویش، خود را به مصرف‌گرایی واگذار کرد و حالا هم به پایان رسیده است. شما نمی‌توانید {عناصر} معماری گذشته را استفاده کنید و معماری تازه‌ای خلق کنید. باید ارتباط درونی با ارزشهای گذشته برقرار باشد. فرقی نمی‌کند که شاعر هستید یا موسیقی‌دان یا معمار؛ اول باید میراث خود را هضم کنید، و بعد، هنگام خلق چیزی تازه، به نوعی آن را فراموش کنید. اگر آگاهانه از گذشته استفاده کنید یا از آن تقلید کنید {نتیجه کار شما} هیچ ارزشی ندارد».
دکتر صارمی همچنین در گفتگو با حمید حسینمردی که در سال 1385 در فصلنامه آبادی به چاپ رسید، در پاسخ به این پرسش که: «کدام کار خود را بیشتر می پسندید؟»، گفته است:
«انتخاب در مورد طرحهایم بسیار مشکل است. من خانه افشار را می‌پسندم؛ به خاطر اینکه توانستم طرح خودم را به کارفرما بقبولانم. این پروژه یکی از کارهایی بود که دوست داشتم در آن نکاتی جدید را مطرح کنم. این کار برای من نقطه شروع خوبی بود. از سوی دیگر کارهای دفتر «تجير» بخصوص سفارت ایران در آلبانی با توجه به کوچک بودن زمین به نظرم کار خوبی شد. در این ساختمان یک معماری خالص که تا حدی از فرمهای انتزاعی بهره‌مند است و نوعی معماری توخالی و دلگشا به وجود آمده است. در طرح میدان شهدای مشهد هم به عنوان پروژه طراحی شهری کار زیادی انجام شد، اما هنوز برای قضاوت زود است، زیرا ساختمان وقتی ساخته می‌شود چیزهایی غیر قابل پیش‌بینی در آن اتفاق می‌افتد و نقشه‌ها هیچوقت گویا نیستند، هیچ پرسپکتیو و انیمیشنی گویا نیست. شما با ابزارهای ارائه کامپیوتری بر ساختمان مسلط هستید، ولی ساختمان ساخته‌شده بر شما مسلط است و دیدهای دیگری را در واقعیت می‌بینید که غیر قابل پیش‌بینی هستند، غیر قابل پیش‌بینی بودن خود عاملی جذاب در طراحی معماری است».
محقّق، نویسنده و گوینده: آرش امجدی
تهیه‌کننده: انسیه سمیع‌پور
انتهای پیام/
