شصت و پنج سال پس از سینما رادیوسیتی

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز دوشنبه بیست و هفتم شهریورماه 1402 خورشیدی، یکصدوهشتادودومین روز سال جاری، برابر است با هجدهم سپتامبر 2023 میلادی و دوم ربیع‌الاول 1445 هجری قمری.

65 سال پیش در چنین روزی در سال 1337، سینما رادیوسیتی تهران افتتاح شد.

معماری رادیوسیتی

سینما رادیوسیتی در 27 شهریور 1337 با نمایش فیلم فرانسوی ـ ایتالیایی «گوهرفروشان مهتاب» و با حضور نمایندگان مجلس شورای ملی وقت افتتاح گردید. این سینما توسط «حیدر غیایی» طراحی شد. حیدرقلی خان غیایی شاملو (درگذشته به سال 1364) از پیشگامان «معماری مدرن در ایران» بود که این سینما را در 36 سالگی طراحی کرد. «کاخ سنا»، «هتل هیلتون تهران» (پارسیان استقلال)، «ایستگاه راه‌ آهن مشهد»، «ایستگاه راه‌ آهن تبریز» و «سینما مولن‌ روژ» تهران از دیگر آثار معماری اوست. سینما رادیوسیتی به سبک «معماری گوگی» ساخته شده بود. گوگی، سبکی از «معماری مدرن» است که بخشی از معماری آینده‌گرا را نشان می‌دهد که تأثیرگرفته از فرهنگ اتوموبیلرانی، هواپیماهای جت، عصر فضا و اتم است. ویژگی معماری گوگی، استفاده از سقفهایی با سطوح منحنی و شیبدار و مصالحی چون شیشه، فولاد و نئون است. در طراحی سینما رادیوسیتی، از فرم‌های منحنی و مستقیم استفاده شده بود. چراغ‌های نئون قرمز رنگی بر روی نمای بیرونی ساختمان این سینما نصب شده بودند که شب‌ها روشن می‌شدند و جلوه‌ای مدرن به سینما می‌دادند.

نقشه کلی رادیوسیتی

دیوار نمای غربی سینما به شکل منحنی است که از قسمت پایینی سقفِ طبقه‌ دوم شروع می‌شود و به شکل کنسول به سمت پیاده‌روی خیابان ولی‌عصر پیش آمده ‌است. همچنین هنگامی که از کناره‌ها به سینما نگاه می‌شود، نمای بیرونی، حالت مقعری‌شکل دارد که برآمدگی‌های آن از لبه‌ پشت بام قابل مشاهده است. درهای ورودی سینما از سمت خیابان ولیعصر باز می‌شدند و تماماً شیشه‌ای بودند. سالن انتظار، دارای چندین ستون بزرگ مرمرین بود که با ظرافت تراشیده شده بودند. پلکان مارپیچی‌شکل زیبایی این سالن را به بالکن سالن نمایش فیلم که در طبقه‌ دوم قرار داشت، متصل می‌کرد. کف سالن نیز با سنگ مرمر پوشیده شده بود. در معماری سینما از شیشه به صورت گسترده‌ای استفاده شده ‌است، ضلع غربی و در ورودی از کف سالن تا سقف شیشه‌ای بودند؛ به گونه‌ای که پلکان مارپیچ و مردمی که داخل سینما حضور داشتند از بیرون سینما پیدا بودند.

توصیف سالن نمایش رادیوسیتی و فیلمهای آن

سینما رادیوسیتی با مساحت کلی حدود 1230 متر مربع، دارای یک سالن اصلی بزرگ بود و بالکنی بالای آن قرار داشت که مانند استادیوم طراحی شده بود. این سینما دارای بخش افراد ویژه هم بود که در گوشه‌ سمت چپ سالن اصلی قرار داشت و ورودی آن از ورودی تماشاگران دیگر مجزا بود. این ورودی تماشاگران را به طبقه‌ اول هدایت می‌کرد تا از آنجا به تماشای فیلم بپردازند. ظرفیت سالن سینما 1400 نفر بود و صندلی‌هایش از جنس مخمل قرمز بودند. تماشاگران می‌توانستند به راحتی روی صندلی‌ها تکیه دهند و بر پرده‌ سینما مسلط باشند. عرض پرده‌ نمایش چهارده و نیم متر بود.

رادیوسیتی یکی از پربیننده‌ترین سینماهای تهران بود که از اواخر دهه‌ ۳۰ فیلمهای روشنفکرانه اکران می‌کرد و بیشتر فیلمهایی که نمایش می‌داد، آمریکایی بودند. فیلم «گوهرفروشان مهتاب» که در روز افتتاح نمایش داده شد، در ژانر درام و جنایی به کارگردانی روژه وادیم فرانسوی، محصول سال 1958 میلادی با شرکت بریژیت باردو بود که نخستین فیلم دوبله‌شده به زبان فارسی از این هنرپیشه‌ فرانسوی بود. نخستین «فیلم سه‌ بعدی» هم که پایتخت‌نشینان دیدند، بر پرده‌ رادیوسیتی به نمایش درآمد. این فیلم که محصول سال ۱۹۶۶ آمریکا و به سبک علمی ـ تخیلی بود، «حباب» نام داشت. این سینما از جمله سینماهای نمایش‌دهنده‌ فیلم‌های «جشنواره‌ بین‌ المللی فیلم تهران» نیز بود که تا پیش از انقلاب در ایران برگزار می‌شد.

سرانجام رادیو سیتی

رادیوسیتی محلی برای اجتماع طبقات مرفه جامعه بود که با لباس‌های رسمی و کت و شلوار، کراوات و کلاه شاپو در آن جمع می‌شدند. گاهی بلیت آن در بازار سیاه به دو برابر قیمت فروخته می‌شد و به علت ازدحام جمعیت، گاهی پلیس نیز دخالت می‌کرد و مردم را پراکنده‌ می‌ساخت. سانس ۱۱ صبح روزهای آدینه این سینما بسیار شلوغ بود و جوانان تهرانی با لباس‌های مد روز و شیک برای دیدن فیلم در جلوی آن صف می‌کشیدند.

رادیوسیتی همچون سینماهای «آتلانتیک»، «شهر فرنگ»، «شهر قصه» و «گلدن سیتی» جزو اولین سینماهایی بود که پس از انقلاب مصادره شدند. این سینما که در بهمن 1396 در «فهرست آثار ملی» قرار گرفت، اکنون در مالکیت «بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس» قرار دارد. رادیوسیتی در سال‌های دهه‌ ۶۰ برای مدتی تغییر کاربری داد و به داروخانه تبدیل شد که آن نیز پس از مدتی به تعطیلی گرایید. این سینما که در حال حاضر ساختمان آن مخروبه شده‌، در خیابان ولی‌عصر تهران، نرسیده به میدان ولی‌عصر، نبش کوچه‌ گیلان قرار دارد.

امروز، ساختمان سینما رادیوسیتی 65ساله شد.

موزیک استفاده‌شده در این پادکست:

موسیقی متن فیلم «بربادرفته»؛ که برای اولین بار در ایران، در سینما رادیوسیتی به نمایش درآمد.

آهنگساز: ماکس اشتاینر

بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی

تهیه‌کننده رادیویی: انسیه سمیع‌ پور

کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:

https://t.me/diroozhaminja

انتهای پیام/