به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز دو‌شنبه بیست و نهم اسفندماه 1401 خورشیدی، 365اُمین روز (آخرین روز) سال جاری، برابر است با بیست و هفتم شعبان 1444 هجری قمری و بیستم مارس 2023 میلادی.

لحظه‌ تحویل سال تقویمی 1401 به 1402 خورشیدی

ما اکنون در بیست و نهمین روز ماه اسفند سال 1401 خورشیدی هستیم. به عبارتی، امروز روز پایانی سال 1401 خورشیدی است و روز بعد، یکم فروردین، نخستین روز سال 1402 است.

لحظه‌ تحویل سال تقویمی 1401 به 1402 خورشیدی، 54 دقیقه و 28 ثانیه‌ بامداد به ساعت رسمی ایران در روز سه‌شنبه‌ پیش رو است.

در اینجا لازم است آگاهی‌های لازم درباره «لحظه‌ تحویل سال»، «نوروز طبیعی»، «نوروز تقویمی» و «سال تقویمی» را بر پایه پژوهش‌ها و نوشته‌های رضا مرادی غیاث‌آبادی ـ اخترباستان‌شناس و پژوهشگر نجوم ـ بازگو کنم:

نوروز طبیعی؛ نوروز تقویمی، نوروز جلالی، نوروز سلطانی

جدای از تعریف‌های متفاوت و متنوعی که در طول تاریخ برای نوروز وجود داشته است، دو تعریف از نوروز کاربرد بیشتری داشته؛ «نوروز طبیعی» و «نوروز تقویمی».

«نوروز طبیعی» روزی است که در آن روز خورشید به نقطه‌ اعتدال بهاری برسد. برای تشخیص نوروز در این تعریف، ارتفاع خورشید را در روزهای نزدیک به اعتدال بهاری اندازه‌گیری می‌کرده‌اند تا هنگامی که ارتفاع خورشید به هنگام ظهر حقیقی برابر با عرض جغرافیایی ناظر شود. روش دیگر برای تشخیص نوروز، ساخت سازه‌ها و شاخص‌های خورشیدی بود که بتوان از روزنه‌ها یا فاصله‌ میان پایه‌های آن، طلوع خورشید نوروزی یا خورشیدی را که میل آن صفر درجه شده است، تماشا و رصد کرد. بدیهی است که در چنین شیوه‌هایی آغاز سال نو اگر مبدأ سال، اعتدال بهاری بوده باشد الزاماً همزمان با «نوروز تقویمی» نیست، اما «نوروز تقویمی» بنا بر تعریفی که خواجه نصیرالدین طوسی، الغ بیک و ملامظفر گنابادی بر اساس دانش‌های کهن‌تر ارائه کرده‌اند و تا کنون اعتبار خود را حفظ کرده، عبارتست از: «روزی که خورشید تا زمان عبور از نصف‌النهار محل به نقطه‌ی اعتدال بهاری رسیده باشد». این تعریف از نوروز، شیوه‌ای است که امروزه نیز در ایران روایی دارد و به نام‌های «نوروز جلالی »یا «نوروز سلطانی» نیز خوانده می‌شود.

لحظه تحویل سال

همانگونه که نوروز دارای دو تعریف «طبیعی» و «تقویمی» است، «لحظه‌ تحویل سال» نیز دست کم دارای دو تعریف جداگانه است. «لحظه‌ تحویل طبیعی یا متغیّر» و «لحظه‌ تحویل تقویمی یا متوسط». اکنون در تقویم دولتی ایران استفاده از «لحظه‌ تحویل سال متغیّر» متداول است و هرساله به طور جداگانه در تقویم‌های سالانه درج می‌گردد و به رسانه‌های گروهی ابلاغ می‌شود. اما از آن‌جا که نوروز فعلی و رسمی و متداول یک «نوروز تقویمی» با مشخصه‌های خاص خود است، نمی‌توان از «لحظه‌ تحویل سال متغیّر» برای آن بهره برد و صرفاً می‌باید متکی به «لحظه‌ تحویل سال تقویمی» بود. لحظه‌ تحویل سال تقویمی 1401 به 1402 خورشیدی ساعت 54 دقیقه و 28 ثانیه‌ بامداد فردا سه‌شنبه به ساعت رسمی ایران است.

«لحظه‌ تحویل سال تقویمی» یک متغیّر ثابت و برآیند کوشش‌های بسیار طولانی دانشمندان و تقویم‌نگاران ایرانی برای تثبیت نوروز در اعتدال بهاری است. این لحظه‌ زمانی نیازی به محاسبه‌ سالانه و جداگانه ندارد و برای دانستن آن کافی است که 5 ساعت و 48 دقیقه و 46 ثانیه به لحظه‌ تحویل سال پیشین افزوده شود. بنابر نظر کارشناسان، تبلیغ و تأکید بر لحظه‌ متغیّر تحویل سال، افزون بر این که عملی نادرست و بی‌ارتباط با گاه‌شماری ایرانی و قواعد آن است، نادیده انگاشتن کوشش‌های فراوان دانشمندان بزرگ و گرانپایه در طول تاریخ است. اشتباه متداول دیگر در این زمینه چنین است که؛ «لحظه‌ تحویل سال» را «آغاز سال نو» می‌نامند و مثلاً عبارت «آغاز سال یکهزار و چهارصد و دوی خورشیدی» را بازگو می‌کنند، در حالی که سال نو ایرانی همچون بسیاری از دیگر تقویم‌های جهان، از «ساعت صفر نخستین روز فروردین ماه» آغاز می‌شود. بنابر این، آغاز سال یکهزار و چهارصد و دوی خورشیدی، همان ساعت صفر روز سه‌شنبه یکم فروردین 1402 است و نه ساعت 54 دقیقه و 28 ثانیه‌ سه‌شنبه یکم فروردین 1402.

البته توجه به لحظه‌ تحویل سال نو یکی از نیازهای تقویم‌نگاران است و هیچگاه در میان عموم مردم کاربرد نداشته است. توجه به این لحظه و اهمیت دادن به آن در میان مردم، از سنت‌هایی است که در دوران معاصر متداول شده و سابقه‌ تاریخی ندارد.

موسیقی و صدای استفاده‌شده در این پادکست:

1. آلبوم نوبانگ کهن:

آهنگساز: حسین علیزاده

2. آلبوم سُرنای نوروز

گروه رَستاک

بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی

تهیه‌کننده: انسیه سمیع‌ پور

کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:

https://t.me/diroozhaminja

انتهای پیام/