شب چلّه، بلندترین شب سال، و سنّت‌های ماندگار آن (دیروز همین‌جا)

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز چهار‌شنبه سی‌ام آذرماه 1401 خورشیدی، 276اُمین روز سال جاری، برابر است با بیست و ششم جمادی‌الاولای 1444 هجری قمری و بیست و یکم دسامبر 2022 میلادی.

امروز، سی‌اُم آذر و آخرین روز پاییز است. امشبی که در راه است، «شب چلّه» یا «شب یلدا»ست.

«شب یلدا» بلندترین شب سال در نیمکره‌ شمالی زمین است. این شب، به زمان میان غروب آفتاب از سی‌ام آذر یعنی غروب امشب، تا برآمدن آفتاب صبح فردا (یکم دی) گفته می‌شود. ایرانیان به رسم سنتی کهن، تا دیر وقت بیدار می‌مانند و در مراسم ویژه‌ای که معمولاً در خانه‌ بزرگان خانواده‌ها برگزار می‌شود، دیدار با اقوام و دوستان را به جای می‌آورند و یاد درگذشتگان را گرامی می‌دارند و به خواندن شعر حافظ و اقتراح یا همان فال گرفتن از دیوان لسان‌الغیب و خوردن تنقّلات می‌پردازند. شاهنامه‌خوانی نیز یکی از برنامه‌های پررنگ شب یلداست.

بیشتر فرهنگ‌ها واژه‌ «یلدا» را برگرفته از زبان «سریانی»، به معنی «میلاد» عربی دانسته‌اند. چون «شب یلدا» را با میلاد مسیح (ع) تطبیق می‌کرده‌اند، از این رو به این نام خوانده شده است. ایرانیان این شب را، شب تولد میترا (مهر) نیز می‌دانسته‌اند و آن را با تلفظ سریانی‌اش پذیرفته‌اند. همچنین گفته شده یلدا با نوئل (Noel)  اروپایی که در 25 دسامبر تثبیت شده، معادل است. مراسم تولد میترا به عنوان یک روز مقدس با آیین مهری به اروپا رفته که تا آن زمان جشن تولد و تعمید مسیح (ع) روز ششم ژانویه گرفته می‌شد. پس از آن‌که مسیحیت نفوذ یافت و بسیاری از آداب و رسوم مهری در آن جذب شد، میلاد مهر، که به اعتقاد مهرپرستان نجات‌دهنده‌ بشریت خواهد بود، به مسیح منتسب گشت و با گشترش مسیحیت در شرق، دوباره به ایران بازگشت و «شب یلدا» نامیده شد.

«یلدا» درازترین شب سال است که در این شب دیرنده، حمله‌ اهریمن تاریکی ادامه می‌یافته و برای دفع آن، ایرانیان تا بازآمدن خورشید به دور آتش شادی می‌کردند و خوان می‌گستردند و میزد نثار می‌کردند. میزد، خوردنی‌‌هایی بوده برای پذیرایی از میهمان. بازمانده‌ این رسم هنوز برجای است.

به صاحب‌دولتی پیوند اگر نامی همی جویی، که از پیوند با عیسی چنان معروف شد یلدا (سنایی)

محقق، نویسنده و گوینده: آرش امجدی

تهیه‌کننده: انسیه سمیع‌پور

انتهای پیام/