راوی، طومارنویس، نقال و پرده‌خوان پرآوازه پنج دهه هنرهای نمایشی ایران
آرش امجدی
به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز پنج‌شنبه دوازدهم مرداد ماه 1402 خورشیدی، یکصد و سی و ششمین روز سال جاری، برابر است با سوم آگوست 2023 میلادی و شانزدهم محرم 1445 هجری قمری.
10 سال پیش در چنین روزی درسال 1392، مرشد ترابی بدرود زندگی گفت.
مرشد ترابی، راوی، طومارنویس، نقال و پرده‌خوان پرآوازه پنج دهه هنرهای نمایشی ایران تا زمان درگذشتش بود. ولی‌الله ترابی سفیدآبی در سال ۱۳۱۵ در سفیدآب از توابع شهرستان تفرش در استان مرکزی به دنیا آمد. در کودکی همراه خانواده در تهران در محله دروازه غار ساکن شد. در تهران به مکتب رفت و خواندن و نوشتن را آموخت. پدرش تعزیه‌خوان بود و ولی‌الله هم از همان دوران کودکی نقش طفلان مسلم را در نمایش‌ها بازی می‌کرد. با گذشت ایام به ترتیب نقش‌های حضرت قاسم، حضرت علی‌اکبر و حضرت یوسف را خواند، ولی پس از مدتی در حدود 20 سالگی، تعزیه‌خوانی را رها کرد و یادگیری فنون و ورزش‌های رزمی قدیم مثل چوب‌بازی، شمشیرزنی، پرتاب نیزه و کارد را دنبال کرد. مدتی هم به گود مقدس زورخانه رفت تا با فنون کشتی قدیم و خصلت‌های جوانمردی و پهلوانی آشنا شود.
مرشد ترابی در حدود سال 1335، به خدمت مرشد «روح‌الله شوقی» نقال رفت و روایت‌های سینه به سینه نقالی را از او آموخت و پس از مدتی، نقالی را آرام آرام این بار بدون استاد و با تمرین در زمینه نحوه ورود شخصیت‌ها، رها کردن تیر از کمان، زدن گرز، جیغ و شیون و فریاد و دیگر حرکات نمادین آغاز کرد. در حدود سال 1340 از محله دروازه غار به محله شهرری نقل مکان کرد و در حوالی منطقه محل سکونت خود، در یک قهوه‌خانه بزرگ رسماً اجرای نقالی را آغاز نمود.
مرشد ترابی در سال 1353 توسط عطاء‌الله بهمنش ـ از مفسران ورزشی ـ به عنوان نقال افتتاحیه جشن طوس انتخاب شد و بعد از آن نیز در جشنواره‌های شیراز و اصفهان و بسیاری دیگر، مقام اول نقالی را به دست آورد. این استاد هنر نقالی و نمایش، افزون بر تهیه و تنظیم چندین طومار نقالی، روایت‌های گوناگون شاهنامه را نیز در چند مجلد گردآوری کرده که یک جلد آن با عنوان «مشکین‌نامه» توسط «انتشارات نمایش» به چاپ رسیده است. مرشد ترابی در دهه 70 با هنرنمایی در فرهنگسراهای تهران و اجرا در جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی توانست خود را به عنوان یکی ازنقالان برجسته ایران بشناساند. او مبتلا به بیماری سرطان بود.
مرشد ولی‌الله ترابی ـ راوی، طومارنویس، نقال و پرده‌خوان پرآوازه پنج دهه هنرهای نمایشی ایران ـ در ۱۲ مرداد 1392 در 77 سالگی در تهران شمع وجودش خاموش گشت.
همراه با: نقالی مرشد ترابی (نبرد رستم و سهراب)
بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی
تهیه‌کننده رادیویی: انسیه سمیع پور
کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:
https://t.me/diroozhaminja
انتهای پیام/
