دومین سفر آخرین شاه قاجار به اروپا/درگذشت راوی تصنیف‌های قدیمی
آرش امجدی
به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز پنج‌شنبه ششم بهمن‌ماه 1401 خورشیدی، 312اُمین روز سال جاری، برابر است با چهارم رجب 1444 هجری قمری و بیست و ششم ژانویه 2023 میلادی.
101 سال پیش در چنین روزی در سال 1300، احمد شاه قاجار دومین سفر خود را به اروپا آغاز کرد.
مسافرت شاهان ایران به اروپا، از زمان ناصرالدين شاه قاجار شروع شد. او و فرزندش مظفرالدين شاه هر كدام سه مسافرت پرهزينه به اروپا داشتند، ولی شاه بعدی محمدعلی شاه به دليل اوضاع بعد از انقلاب مشروطه و مدت كوتاه سلطنت، اين فرصت را پيدا نكرد. فرزند او احمد شاه جوان، هم به دليل سنتی كه ايجاد شده بود و هم به دليل جوانی، آرزوی رفتن به اروپا را داشت و شايد اقامت در آنجا را بر سلطنت پر ماجرايی كه در ايران داشت ترجيح ميداد. اين مسافرتهای چندماهه در حالی صورت میگرفت كه اوضاع اقتصادی و اجتماعی ایران بسیار آشفته بود.
سفرهای احمدشاه به اروپا
سفر نخست احمدشاه به اروپا از تابستان 1298 آغاز شد. چند سال پیش فیلمی پنج، شش دقیقه‌ای از آرشیو سلطنتی انگلستان منتشر شد که مربوط به سفر نخست این شاه قاجار به اروپا و دیدار او با جرج ششم پادشاه وقت انگلیس است. اما سفر دوم احمد شاه در زمانی بود که رضا خان سردار سپه حدود یک سال پیش از آن، کودتای سوم اسفند 1299 را به انجام رسانده بود. از آن زمان بود که قدرت احمد شاه بسیار تضعیف گشته و عملاً زمام امور در دست رضا خان بود. سفر دوم احمد شاه به اروپا که از 6 بهمن 1300 آغاز شد، تا آذر ماه سال بعد به درازا کشید. مدتی نگذشت که آخرین شاه قاجار در آبان 1302، سومین و در واقع سفر پایانی خود به اروپا را آغاز کرد که بازگشتی در پی نداشت؛ زیرا در همان جا بود که حکومت قاجار منقرض گشت و پهلوی بر سر کار آمد.
42 سال پیش در چنین روزی در سال 1359، عبدالله دوامی ـ خواننده، ردیف‌دان و مدرّس آواز ـ درگذشت.
عبدالله دوامی در سال 1270 در یکی از روستاهای تفرش به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در روستا آغاز کرد و پس از چندی، در تهران آن را ادامه داد. در این مرحله با رکن‌الدین مختاری آهنگساز و نوازنده سرشناس ویولون سال‌ها بعد، همشاگردی بود. عبدالله دوامی از دو دانگ صدای خوش بهره داشت و نزد استادانی چون علی خان نایب‌السلطنه، آقا میرزا حسینقلی نوازنده تار، حسن خان کمانچه‌کش، درویش خان و آقا میرزا عبدالله، آواز و موسیقی دستگاهی ایرانی را آموخت.
خدمات استاد دوامی به موسیقی دستگاهی ایرانی
او پیش از انقلاب مشروطه، برای شناساندن موسیقی اصیل ایرانی، همراه با ابوالحسن اقبال آذر، باقرخان رامشگر و مشیر همایون شهردار و عده‌ای دیگر به تفلیس رفت و ضمن اجرای کنسرت، تعدادی صفحه در آن جا پر کرد. این استاد آواز و ردیف دستگاهی ایرانی، از سال 1334 همکاری خود را با رادیو آغاز کرد و در «مرکز حفظ و اشاعه موسیقی سنتی ایران»، به تعلیم شاگردان مشغول بود. استاد عبدالله دوامی در 6 بهمن 1359 در 89سالگی در تهران درگذشت. استاد دوامی روایتگر بسیاری از تصنیف‌های علی اکبر شیدا و عارف قزوینی بود.
محقّق، نویسنده و گوینده: آرش امجدی
تهیه‌کننده: انسیه سمیع‌پور
انتهای پیام/
