درگذشت بزرگِ آموزش موسیقی دستگاهی ایرانی

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز سه‌شنبه بیست و نهم آذرماه 1401 خورشیدی، 275اُمین روز سال جاری، برابر است با بیست و پنجم جمادی‌الاولای 1444 هجری قمری و بیستم دسامبر 2022 میلادی.

65 سال پیش در چنین روزی در سال 1336، ابوالحسن صبا ـ یکی از موسیقیدانان و هنرآموزان بزرگ موسیقی دستگاهی ایرانی ـ درگذشت.

استاد ابوالحسن صبا در سال 1281 در تهران زاده شد. پدرش کمال‌السلطنه از نوادگان محمود خان صبا ـ شاعر و نقاش معروف دوره‌ ناصری ـ بود. کمال‌السلطنه پدر صبا از مردان فاضل و هنردوست روزگار، طبیب، ادیب و دوستدار موسیقی هم بود. ابوالحسن صبا در محیطی سرشار از ادب و دانش و هنر بزرگ شد. او آموزش موسیقی را در مکتب میرزا عبدالله فراهانی، درویش خان، علی‌نقی وزیری، حسین هنگ‌آفرین، حسین اسماعیل‌زاده، علی‌اکبر شاهی، اکبرخان نی‌نواز و حاجی خان ضرب‌گیر پی گرفت. در جوانی به مدرسه‌ کمال‌الملک رفت و نقاشی را نیز از او یاد گرفت. صبا همچنین در رشته‌هایی مانند سوهان‌کاری، نجّاری، سازسازی، معرق‌کاری و خاتم‌کاری مهارت داشت.                                                                               

استاد ابوالحسن صبا 40 سال ساز نواخت، تعلیم داد، در ارکسترها شرکت کرد، کتاب نوشت و در تمام جریان‌های موسیقی ایران تأثیر مستقیم داشت. ساز اصلی استاد صبا ویولون و سه‌تار بود، اما سنتور، کمانچه، ضرب، نی و تار هم می‌نواخت. استاد صبا در سال 1306 از سوی کلنل علی‌نقی وزیری مأمور شد در رشت مدرسه‌ای مخصوص موسیقی راه‌اندازی کند. او در مدت 2 سال در رشت ضمن تعلیم موسیقی، به گردآوری آهنگ‌های محلی گیلان پرداخت و نواهای بی‌نظیری در این دوره ثبت کرد. قطعات «زرد ملیجه»، «دیلمان» و «امیری مازندرانی» از یادگارهای همین دوره است.

در سال 1319 که رادیو تهران تأسیس شد، استاد صبا در رادیو به نوازندگی پرداخت و این کار را سال‌ها ادامه داد. این موسیقیدان برجسته شاگردان بسیاری نیز تربیت کرد. از میان شاگردان استاد صبا، علی تجویدی، فرامرز پایور، حسین تهرانی، حسن کسایی، مهدی خالدی و همایون خرم از دیگران شناخته‌ترند. استاد ابوالحسن صبا ـ بزرگِ آموزش موسیقی دستگاهی ایرانی ـ در 29 آذر 1336 در 55سالگی بر اثر ایست قلبی شمع وجودش خاموش گشت و در گورستان ظهیرالدوله‌ شمیران در خاک آرمید. پس از مرگ استاد، بر طبق وصیت و برای بزرگداشت همیشگی نام او، خانه‌اش در خیابان ظهیرالاسلام تهران تبدیل به موزه شد.

محقق، نویسنده و گوینده: آرش امجدی

تهیه‌کننده: انسیه سمیع‌پور

انتهای پیام/