ایران‌شناس نامدار و خیابانی در تهران به نام او (دیروز همین‌جا)

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز پنج‌شنبه پانزدهم دی‌ماه 1401 خورشیدی، 291اُمین روز سال جاری، برابر است با دوازدهم جمادی‌الثانی 1444 هجری قمری و پنجم ژانویه 2023 میلادی.

 97 سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۲۶ میلادی، ادوارد براون ـ پژوهشگر و مؤلف فرهنگ ایران ـ در لندن درگذشت.

او استاد زبان فارسی در دانشگاه كمبريج و صاحب آثار قلمی متعدد در زبان و فرهنگ و ادب فارسی بود. ادوارد گرانویل براون در سال ۱۸۶۲ میلادی در جنوب انگلستان در خانواده‌ای ثروتمند به دنیا آمد. پدرش، سِر بنجامین براون، کارخانه‌ کشتی‌سازی داشت. ادوارد تحصیلات دانشگاهی را در کالج ایتن آغاز کرد. پدر می‌خواست پسرش در رشته‌ مهندسی تحصیل کند، ولی او به پزشکی بیشتر علاقه داشت. از این رو، در ۱۸۷۹ میلادی در دانشگاه کمبریج به تحصیل در این رشته پرداخت. در این زمان (1877 میلادی) اخبار جنگ میان عثمانی و روسیه توجه او را جلب کرد. این امر موجب علاقه‌مندی او به تاریخ و زبان مردم ترک شد. چنین بود که ضمن تحصیل پزشکی، به فراگیری زبان ترکی، و سپس فارسی و عربی پرداخت.

ادوارد براون در تابستان ۱۸۸۲ به استانبول سفر کرد. آشنایی با زبان و ادبیات ترکی او را به آموختن زبان فارسی و مطالعه‌ شعر و ادب این زبان کشاند. از آن پس در دوران تحصیل و پس از آن، اوقات او بیشتر به خواندن کتاب‌های فارسی خصوصاً شعر و تاریخ، و معاشرت با ایرانیان می‌گذشت.

ادوارد براون در ۱۸۸۸ میلادی به قصد سیاحت، مطالعه و تحقیق رهسپار ایران شد و در اقامت یکساله در ایران، با مردم این سرزمین و آداب و اخلاق ایرانیان آشنا شد و زبان فارسی را به خوبی فراگرفت. کتاب «یک سال در میان ایرانیان» حاصل این سفر و بیان دیده‌ها و آموخته‌های او در این دوران است. او پس از بازگشت به زادگاهش، با وجود اینکه تحصیلات پزشکی‌ را تکمیل کرده و حتی از دانشگاه کمبریج فلوشیپ گرفته بود، در این دانشگاه به تدریس زبان و تاریخ و ادب فارسی و تحقیق در جریان‌های فکری و نهضت‌های اجتماعی ایران مشغول شد و این، راهی بود که تا پایان عمر در آن باقی ماند.

تحقیقات و تألیفات ارزشمند براون در زمینه‌ تاریخ ادبیات و نظم و نثر فارسی و تصحیح و نشر متون کهن به روش علمی و انتقادی جدید، از خدمات بزرگ او به فرهنگ ایران به شمار می‌آید. «تاریخ ادبیات ایران» در ۴ مجلد، مفصل‌ترین و جامع‌ترین تألیف در این زمینه به زبان‌های اروپایی است. این کتاب را استاد غلامرضا رشید یاسمی به فارسی برگردانده است. شمار آثار بزرگ ادوارد براون اعم از تألیف و ترجمه‌ کتاب‌های فارسی، ۱۸ مجلد است. افزون بر این‌ها، ۳۲ رساله‌ متوسط یا کوچک و ۱۳ دیباچه به زبان انگلیسی بر کتب فارسی یا عربی دیگران نوشته ‌است.

ادوارد براون در ۱۹۰۳ میلادی به عضویت در فرهنگستان بریتانیا و در ۱۹۱۱ در کالج سلطنتی پزشکی پذیرفته شد و در ۱۹۲۲ به نیابت ریاست انجمن سلطنتی آسیایی منصوب گردید. در جشن شصتمین سال زندگانی او در ۱۹۲۲ دوستان و دوستاران ایرانی هدایایی برای او فرستادند و جامعه‌ شرق‌شناسی اروپا با انتشار مجموعه مقالاتی از خدمات او قدرشناسی کرد.

ادوارد براون ـ ایران‌شناس نامدار ـ در ۵ ژانویه ۱۹۲۶ (1304)، در ۶۴سالگی در انگلستان شمع وجودش خاموش گشت. در سال 1317 تندیسی از او در کتابخانه‌ دانشسرای عالی تهران نصب شد. همچنین به پاس خدمات ادوارد براون به فرهنگ و تمدن ایران‌زمین، از سال 1334 خیابانی در پایتخت، روبه‌روی یکی از درهای دانشگاه تهران، به نام او زده شده است.

محقق، نویسنده و گوینده: آرش امجدی

تهیه‌کننده: انسیه سمیع‌پور

انتهای پیام/