امروز؛ ادیب الممالک فراهانی، اقبال آذر، یدالله ثمره

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز چهار‌شنبه سوم اسفندماه 1401 خورشیدی، 339اُمین روز سال جاری، برابر است با اول شعبان 1444 هجری قمری و بیست و دوم فوریه 2023 میلادی.

106 سال پیش در چنین روزی در سال 1295، ادیب‌الممالک فراهانی ـ شاعر، ادیب و روزنامه‌نگار دوره‌ مشروطه ـ درگذشت.

محمد صادق ادیب‌الممالک فراهانی ـ ملقب به امیرالشعرا و متخلّص به «امیری» و «پروانه» ـ در سال 1239 در اراک به دنیا آمد. او در پانزده‌ سالگی و پس از مرگ پدرش، به پایمردی حسنعلی خان امیر نظام گرّوسی به دستگاه تهماسب میرزا مؤیّدالدّوله راه یافت. ادیب، مدتی همراه امیر نظام در مناطقی مانند آذربایجان، کردستان و کرمانشاه ـ که امیر در آن جاها والی بود ـ به سر برد. او در سال‌های 1274 و 75 در تهران بود و در دارالترجمه‌ دولتی کار می‌کرد.

در سال 1277 «روزنامه‌ ادب» را در تبریز منتشر کرد. دو سال بعد به خراسان رفت و انتشار این روزنامه را در آن جا پی گرفت. یک سال بعد هم در تهران، سردبیری «روزنامه‌ ایران سلطانی» را به مدت دو سال عهده‌دار شد. در سال 1284 به بادکوبه رفت و انتشار بخش فارسی «روزنامه‌ ارشاد» را که به ترکی منتشر می‌شد، بر عهده گرفت. یک سال بعد به تهران بازگشت و این بار سردبیری «روزنامه‌ مجلس» به او سپرده شد.

ادیب‌الممالک فراهانی در دوران استبداد محمدعلی شاهی به صف مشروطه‌خواهان پیوست و در 1288 همراه با مجاهدان فاتح وارد تهران شد. دو سال بعد وارد عدلیه (دادگستری) شد و تا پایان عمر در ریاست چند شعبه‌ عدلیه در شهرهای اراک، سمنان و یزد مشغول بود. ادیب‌الممالک فراهانی در 3 اسفند 1295 در 56 سالگی در تهران درگذشت. آرامگاه او در حضرت عبدالعظیم در شهر ری است. دیوان شعر ادیب‌الممالک فراهانی به همت وحید دستگردی به چاپ رسیده است.

 52 سال پیش در چنین روزی در سال 1349، ابوالحسن اقبال آذر ـ خواننده‌ آواز و استاد تعزيه‌خوان ـ درگذشت.

ابوالحسن اقبال آذر ملقب به «اقبال‌السلطان»، میان سال‌های 1242 تا 45، در اطراف قزوين به دنيا آمد. وی در آغاز به كسب دانش پرداخت، اما به سبب عشق و علاقه‌ وافری كه به موسيقی داشت، چون از صدای خوبی برخوردار بود، مدرسه را كنار نهاد و به تحصيل هنر موسيقی و آواز همت گماشت.

اقبال آذر در جوانی به تبريز رفت و در اندك زمانی در هنر تعزيه ‏خوانی به شهرت رسيد و به دربار محمدعلی ميرزا وليعهد قاجار راه يافت. با مرگ مظفرالدين شاه، اقبال آذر نيز به همراه شاه جديد به تهران آمد و در تكيه‌ دولت به كار تعزيه پرداخت. او بعدها مدتی در تبريز و سپس در تهران اقامت داشت و به تعزيه ‏خوانی و خواندن آواز مشغول بود. روش اقبال آذر در خواندن آواز از سبك تعزيه بهره داشت، يعنی بلند و با تحرير می‌‏خواند و مانند تعزيه‌خوان‏ها، توجه زيادی به كيفيت ادای شعر نمی‌کرد.

ابوالحسن اقبال آذر ـ تعزیه‌خوان و خواننده‌ آواز ـ در 3 اسفند 1349 در حالی که بیش از 100 سال زندگی را پشت سر گذاشته بود، بدرود زندگی گفت.

                                                                                                           *********

4 سال پیش در چنین روزی در سال 1397، یدالله ثمره ـ ادیب و زبان‌شناس ـ بدرود زندگی گفت.

یدالله ثمره در اسفند 1311 در کرمان متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در سیرجان و کرمان به پایان رساند و در 1329 به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد. در سال 1340 در رشته‌ زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران، گواهی‌نامه‌ لیسانس گرفت. او در این دوره محضر استادانی چون بدیع‌الزمان فروزانفر، ابراهیم پورداوود، محمد معین، جلال‌الدین همایی، ذبیح‌الله صفا و صادق کیا را درک کرد.

یدالله ثمره در سال 1342 با استفاده از بورس تحصیلی به انگلستان رفت و در رشته‌ زبان‌شناسی دانشنامه‌ فوق لیسانس گرفت. او تحصیلات خود را ادامه داد و در 1348 دوره‌ دکتری رشته‌ «زبان‌شناسی همگانی و فونتیک»  دانشگاه لندن را به پایان رساند. دکتر ثمره در سال 1348 مشغول تدریس در دانشگاه گردید. وی همچنین از اعضای پیوسته‌ «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» و نخستین رئیس «انجمن زبان‌شناسی ایران» بود. تألیف «آواشناسی زبان فارسی، آواها و ساخت آوایی هجاها»، «دریچه‌ای به زبان فارسی» و ترجمه‌ کتاب «زبان‌های خاموش» با همکاری دکتر بدرالزمان قریب، از آثار وی است.

دکتر یدالله ثمره ـ ادیب و زبان‌شناس ـ در 3 اسفند 1397 در 86سالگی شمع وجودش خاموش گشت.

بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی

تهیه‌کننده: انسیه سمیع پور

انتهای پیام/