استاد جلیل شهناز؛ آخرین تارنواز بزرگ سده گذشته خورشیدی

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز شنبه بیست و هفتم خردادماه 1402 خورشیدی، هشتاد و نهمین روز سال جاری، برابر است با هفدهم ژوئن 2023 میلادی و بیست و هشتم ذی‌القعده‌ 1444 هجری قمری.

10 سال پیش در چنین روزی در سال 1392، استاد جلیل شهناز ـ نوازنده‌ نامدار تار در روزگار ما ـ بدرود زندگی گفت.

آغاز آشنایی با موسیقی

جلیل شهناز در سال 1300 در خانواده‌ای هنرمند در اصفهان به دنیا آمد. پدرش ـ شعبان خان ـ علاقه‌ زیادی به موسیقی دستگاهی ایرانی داشت. او افزون بر تار، سه‌تار و سنتور هم می‌نواخت و خانه‌اش محل آمد و رفت هنرمندان بود. از این رو، جلیل از اَوان کودکی با موسیقی آشنا و به آن علاقه‌مند شد. او نواختن تار را نزد پدر و برادر خود حسین آغاز کرد. پشتکار و استعداد شگرف او سبب شد تا در سال‌های جوانی در شمار نوازندگان خوب اصفهان درآید.

ورود به رادیو تهران و همکاری با بزرگان موسیقی

جلیل شهناز در 1324 در تهران ساکن شد و در رادیو تهران فعالیتش را با تکنوازی و اجرا در ارکسترهای مختلف آغاز کرد. از 1336 در برنامه‌های گل‌ها، گل‌های جاویدان و گل‌های رنگارنگ، با هنرمندان نامداری چون؛ پرویز یاحقی، همایون خرم، علی تجویدی، حسن کسایی، حبیب‌الله بدیعی و تاج اصفهانی همکاری کرد.

نوازندگیِ سازهای دیگر

استاد جلیل شهناز با استفاده از تکنیک‌های برجسته در نواختن تار، شیوه‌ای مخصوص به خود به وجود آورد. در سال 1383 مدرک درجه‌ یک هنری تقدیم این استاد یگانه‌ موسیقی دستگاهی ایرانی گردید. استاد شهناز افزون بر نواختن تار ـ که ساز اختصاصی او بود ـ با نواختن ویولن، سنتور و ضرب نیز آشنایی داشت و این سازها را بسیار دلنشین می‌نواخت، اگرچه چند سالی‌ در اواخر عمر، این نوازنده‌ چیره‌دست به علت کهولت سن قادر به نواختن ساز نبود.

استاد جلیل شهناز ـ نوازنده‌ بی‌بدیل تار ـ در 27 خرداد 1392 در 92 سالگی شمع وجودش خاموش گشت.

                                                                                    *****************************************************************

امروز، «روز جهانی بیابان‌زدایی» ا‌ست.

17 ژوئن به عنوان «روز جهانی بیابان‌زدایی» در سراسر جهان نام‌گذاری شده است. این روز ـ روز جهانی بیابان‌زدایی ـ در کشورهای مختلف گرامی داشته می‌شود. پيشروی بيابان‌ها به علت استفاده‌ بيش از حد و بهره‌برداری نادرست از زمين است که فقر، افزايش جمعيت، تخريب جنگل‌ها، چرای بيش از حد دام‌ها، روش‌های نادرست آبياری زمين، همچنين تغييرات آب و هوایی را دربرمی‌گيرد. در ايران عوامل زيست‌محيطی، از جمله تغييرات آب و هوا، کمبود بارندگی و قرار گرفتن 80% از مساحت کشورمان در آب و هوای خشک و نيمه‌خشک در فرسايش خاک اثرگذار است. متأسفانه تلاش‌هایی که در همين راستا در گذشته صورت پذيرفته، چندان اثرگذار نبوده و معضل فرسايش زمين در سراسر نقاط دنيا رو به وخامت گذارده است.

به دنبال نياز به يافتن راهکارهای تازه و نو، دولت‌های 170 کشور جهان، در ماه مارس سال 2002 میلادی به «کنوانسيون بيابان‌زدایی» پيوستند و روز 17 ژوئن به عنوان «روز جهانی بيابان‌زدایی» نام‌گذاری شد. هدف از ایجاد اين کنوانسيون، ارتقاء اقدامات مؤثر از طريق برنامه‌های محلی مبتکرانه و نيز همکاری‌های حمايتی بين‌المللی است. به موجب اين کنوانسيون، هر گونه تلاش برای محافظت از زمين‌های مناطق خشک در درازمدت صورت خواهد گرفت، چرا که عوامل مؤثر در پيدايش اين فرايند، متعدد و در عين حال بسيار پيچيده است و پهنه‌ گسترده‌ای را در بر می‌گيرد که مسائلی نظير الگوی تجارت جهانی و روش‌های ناپايدار مديريت اراضی را در خود جای داده است.

موزیک استفاده‌شده در این پادکست:

1. تارنوازی استاد جلیل شهناز

2. آلبوم: از آب‌ها به بعد

آهنگساز: سیاوش کامکار

بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی

تهیه‌کننده رادیویی: انسیه سمیع‌ پور

کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:

https://t.me/diroozhaminja

انتهای پیام/