درگذشت بنیان‌گذار عمارت مشیرالدوله
آرش امجدی
به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز یکشنبه بیست و نهم آبان ماه 1401 خورشیدی، برابر است با بیست و پنجم ربیع الثانی 1444 هجری قمری و بیستم نوامبر 2022 میلادی.
87 سال پیش در چنین روزی در سال 1314، حسن پیرنیا ـ مورّخ، وزیر و سیاستمدار دوره قاجار ـ درگذشت.
حسن پیرنیا در سال 1252 در تهران به دنیا آمد. پدرش ـ نصرالله خان مشیرالدوله ـ از رجال نامدار دوره قاجار بود. میرزا حسن تحصیلات مقدماتی فارسی و عربی را با معلمان سر خانه گذراند و در هفده‌سالگی برای تحصیل به روسیه رفت. در آن جا تحصیلات نظامی و حقوقی را به پایان برد و به عنوان وابسته سفارت ایران در پترزبورگ تعیین شد.
در سال 1317، نصرالله خان مشیرالدوله ـ پدرش ـ در صدارت میرزا علی اصغر امین‌السلطان به مقام وزارت امور خارجه رسید و پسر ـ میرزا حسن ـ را به تهران آورده به ریاست کابینه وزارت امورخارجه و منشی‌گری مخصوص صدارت اعظم رساند. در تهران، پدر و پسر توانستند با موافقت مظفرالدین شاه «مدرسه سیاسی» را که یکی از ادارات مستقل وزارت امورخارجه به شمار می‌آمد، در سال 1278 بنیان گذارند.
میرزا حسن ـ که او نیز بعدها مانند پدر لقب مشیرالدوله گرفت ـ در سفر اول و دوم مظفرالدین شاه به فرنگ، به عنوان مترجم همراه او بود. بعد به عنوان سفیر ایران در پترزبورگ تعیین شد. حسن پیرنیا از ادوارد هفتم ـ پادشاه انگلستان ـ نشان سن ژورژ گرفت، و از فالی یر ـ رئیس جمهور فرانسه ـ هم نشان لژیون دونور را دریافت کرد.
مشیرالدوله در کابینه مشیرالسلطنه به وزارت عدلیه رسید و در کابینه ناصرالملک وزیر خارجه شد. مدتی هم در کابینه مستوفی‌الممالک وزیر جنگ بود. در تیرماه 1299 نیز به نخست‌وزیری رسید و مأمور تشکیل کابینه در حکومت احمد شاه قاجار شد. مشیرالدوله در دوره‌های سوم تا پنجم مجلس هم نماینده مردم تهران بود، اما عمده شهرت پیرنیا، افزون بر تأسیس «مدرسه سیاسی»، در تألیف دو کتاب جامع تاریخ گذشته ایران به نامهای «ایران باستانی» و «ایران باستان» است که در دهه اول قرن گذشته خورشیدی آن‌ها را تألیف کرده است.
او نخستین ایرانی است که در تألیف تاریخ ایران، منابع غیر ایرانی به زبان‌های اصلی را اساس کار قرار داد. کتاب «ایران باستان» در 3 مجلد، شامل وقایع ایران در عهد تمدن‌های ایلام، بابل، آشور، ماد، هخامنشی، سلوکی، پارت و ساسانی است که مباحث مهمی از وقایع اجتماعی ایران به ویژه در دوره ساسانی را دربر‌می‌گیرد. حسن پیرنیا (مشیرالدوله) ـ مورّخ، وزیر و سیاستمدار ـ در 29 آبان 1314 در 62سالگی در تهران بدرود زندگی گفت.
خانه مشیرالدوله که با نام «عمارت مشیرالدوله» شناخته‌تر است، از دیگر یادگارهای این مورخ ساستمدار عهد قاجار است که اکنون بقایای آن در خیابان منوچهری تهران، حد فاصل خیابان‌های لاله‌زار و فردوسی، با ظاهری که نشان از شکوه و عظمت گذشته آن دارد، همچنان پابرجاست. عمارت باشکوه مشیرالدوله در سال 1285 ساخته شده و طراح و معمار آن به درستی مشخص نیست!.
منبع خبر: آرش امجدی
انتهای پیام/
