گشایش نمایشگاه دائمی کالاهای ایرانی در تهران

امروز آدینه بیستم آبان ماه 1401 خورشیدی، برابر است با شانزدهم ربیع الثانی 1444 هجری قمری و یازدهم نوامبر 2022 میلادی.

به گزارش پایگاه خبری اخبار ساختمان؛  88 سال پیش در چنین روزی در سال 1313، نمایشگاه دائمی کالاهای ایرانی در تهران گشایش یافت.

این نمایشگاه دائمی پس از یک دوره برپایی نمایشگاه‌ها در تهران، مشهد و تبریز برپا می‌شد. در دوره‌های ۸۲ و۸۳ سالنامه تجارت ایران در آغاز سال ۱۳۱۳، بررسی وضع‌ سال ۱۳۱۲ انجام شده و این اطلاعیه با امضای رئیس‌کل تجارت، موضوع برگزاری نمایشگاه را آگهی كرده است. در این اعلان كه با ادبیات همان دوران تحریر شده، خطاب به تجار ایران آمده بوده است: «به موجب تصمیم هیأت معظّم دولت برای معرفی اجناس صادراتی ایران و انواع مصنوعات مملکت اعم از یدی و کارخانه، نمایشگاه دائمی به نام «نمایشگاه اجناس ایران» قریباً در طهران (عمارت مقابل درب باغ ملی) افتتاح می‌شود. منظور از این نمایشگاه این است که تهیه‌کنندگان و صادرکنندگان محصولات صادراتی و صاحبان کارخانجات و مؤسسات صنعتی بتوانند همواره محصولات و مصنوعات خود را به بهترین وجه به خریداران داخلی و خارجی معرفی کرده و در نتیجه اشخاصی که جنس خوب و مرغوب تهیه می‌کنند، اولاً توجه دولت را به حمایت محصولات و مصنوعات خود جلب کرده و ثانیاً به وسیله جلب خریدار و توسعه مقدار فروش، از زحمات خود کاملاً بهره‌مند شده و بیش از پیش به اصلاح و بهتر کردن محصولات و مصنوعات مملکتی تشویق و ترغیب شوند».

در ادامه این اعلان، شرایط نمایشگاه هم توصیف شده است. به این صورت: «هر یک از صادرکنندگان و صاحبان کارخانجات و مؤسسات صنعتی حق دارند به تناسب اهمیت كار خود در نمایشگاه اجناس ایران، دارای یک یا چند قفسه مخصوص بوده و اجناس خود را با رعایت نظامات نمایشگاه در قفسه‌های مزبور به معرض نمایش قرار دهند. تهیه قفسه بر‌عهده نمایش‌دهندگان و متعلق به خود آن‌ها خواهد بود و مطابق نمونه مخصوص که در اداره کل تجارت موجود است، باید ساخته شود». در توصیف عنوان نمایشگاه‌های امروزی، اصطلاح‌های «نمونه‌خانه» و «امتعه‌خانه» کاربرد داشته است. امتعه به معنی: متاع‌ها، کالاها.

به روایت اسناد تاریخی برای نخستین بار ‌سال ۱۸۵۱ میلادی (۱۲۳۰ خورشیدی) میرزا تقی‌خان امیرکبیر ـ صدر اعظم ناصرالدین شاه ـ غرفه ایران را در نمایشگاهی بین‌المللی برپا كرد. هرچند با همراهی تعدادی از بازرگانان ایرانی و صاحبان صنایع کالاهای ایران، حضور كشور ایران در نمایشگاه بزرگ آثار صنعتی ملل جهان  ـ در کریستال پالاس لندن ـ ثبت شده است، اما تا‌ سال ۱۳۱۳ هیچگاه ایران نمایشگاه كاملی از تولیدات داخلی خود در درون كشور نداشته است.

بررسی‌های تاریخی درباره تاریخچه برگزاری نمایشگاه کالاهای ایرانی نشان می‌دهد؛ نخستین دلیل پیدایش این نمایشگاه‌ها، تأكید دولت وقت برای ایجاد این نمایشگاه بوده است كه نخستین خبر مربوط به آن در اعلان «مجله اطاق تجارت» دیده می‌شود. در این مجله كه با عنوان «مطبعه اطلاعات» منتشر می‌شده، عنوان اطلاعیه «راجع به نمایشگاه اجناس ایران» است. مراسم افتتاحیه ۲۰ آبان۱۳۱۳ ساعت ۳ و نیم بعدازظهر با حضور هیأت دولت و کلیه مقامات ارشد کشور و مجلس‌نشینان و اعیان و تجار آغاز می‌شود تا پس از یك دوره نمایشگاه‌های فلاحتی ‌و صنعتی در تهران، مشهد و تبریز، بزرگترین نمایشگاه کشور به صورت دائمی افتتاح شود. در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه، مسئولان وقت با تأكید بر اینكه باید همه‌ساله کالاهای تازه‌تری به این مجموعه اضافه شود، از تجار می‌خواهند كه تلاش خود برای به‌روزسازی این نمایشگاه را انجام دهند و آن را سرمایه‌ای ملی تلقی كنند. نگاهی به چگونگی برگزاری این نمایشگاه گویای این است که تنوع كالاها و شكل برگزاری این نمایشگاه هم برای آن دوران مطلوب بوده و با اینکه تجربه قبلی در این زمینه در کار نبوده، نظم خاصی داشته است.

بررسی جزئی نخستین نمایشگاه تولیدهای ایرانی نشان می‌دهد: در طبقه فوقانی در سالن‌های وسط، تابلوهای عدیده و گرافیک‌های مخصوصی که شئون تجاری ایران را نشان می‌داد، به نمایش گذاشته شده بود. در این سالن انواع محصولات کارخانه‌های «ریسمان‌تابی شاهی»، «ریسمان‌تابی صنیع‌الدوله»، «ریسمان‌تابی سمنان» و غیره از یک طرف، و از طرف دیگر نمونه‌های صنایع ظریفه تابعه اداره کل صناعت و محصولات «کارخانه کشباف مرکز» ارائه شده بود. سالن غربی هم در سمت شرقی به «شرکت سهامی تجاری» و در سمت جنوب سالن به غرفه‌های مخصوص تجارتخانه‌ها اختصاص یافته بود. در سمت غرب سالن هم غرفه «شرکت سهامی تجاری ایران و سوئد» قرار داشت که انواع محصولات داخلی خشکبار را عرضه کرده بود. پشم پنبه، خشکبار و محصولات «جوراب‌بافی مرکز» هم دیگر کالاهای این سالن بوده است.

در این نمایشگاه غرفه‌هایی نیز به صنایع دستی اصفهان و میناکاری و انواع صنایع دستی و ظریفه ایران روی فلزهای مختلف اختصاص داشته و در سالن شرقی طبقه فوقانی هم محصولات توتون و سیگارت ایران و در سمت غربی کبریت‌های داخلی که در تبریز و همدان ساخته می‌شد، به نمایش درآمده بود. کشباف و عطریات هم دیگر محصولات این بخش بود. طبقه زیرین نمایشگاه در قسمت ‌غربی هم، با جعبه‌های آیینه‌ای، محصولات فولادی، فلزتراشی و کاشی‌سازی را به نمایش گذاشته بود. بخش دیگری هم به محصولات شرکت نفت ایران اختصاص داشت که در کنار «سمنت‌سازی و آجر نسوزهای یاران» و صنایع دیگر خودنمایی می‌كرد. همچنین یراق‌بافی، گرامافون ساخت ایران، ریزه‌کاری روی تخته، چرم‌سازی، میوه‌جات، نوشیدنی‌ها، شیرینی‌ها، شیلات، تجهیزات صیادی و انبوهی دیگر از کالاها، از ولایات و تجار صادر‌کننده معتبر داخلی وجود داشت. این كالاها از ولایات کرمان، بوشهر، تبریز، خراسان، مازندران، اصفهان، رشت، همدان و مناطق مختلف دیگر گردآوری شده بود. در بخشی از این نمایشگاه هم سالن پذیرایی درنظر گرفته ‌شده‌ بود که با چند قالی ممتاز ایرانی و تابلوهای نقاشی آراسته بود.

 وبلاگ تین نیوز، حمیدرضا طهماسبی‌پور

انتهای پیام/