کمال الملک؛ نقاش ایرانی اواخر قاجار و اوائل پهلوی

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز آدینه بیست و هفتم مردادماه 1402 خورشیدی، یکصد و پنجاه و یکمین روز سال جاری، برابر است با هجدهم آگوست 2023 میلادی و اول صفر 1445 هجری قمری.

 83 سال پیش در چنین روزی در سال 1319، استاد کمال‌الملک ـ نقاش نامدار ایرانی ـ بدرود زندگی گفت.

سکونت در تهران، تحصیل در دارالفنون و ورود به دربار قاجار

محمد غفاری مشهور به کمال‌الملک، بزرگترین نقاش ایرانی یکصد سال اخیر، در حدود سال 1226 در کاشان به دنیا آمد. خاندان غفاری هنرمندان بسیاری به عالم هنر تقدیم کرده‌اند. کمال‌الملک پس از دوران ابتدایی، از 13 سالگی در تهران ساکن شد و در دارالفنون به تحصیل پرداخت. پس از بازدید ناصرالدین شاه از مدرسه‌ دارالفنون در سال 1259، تابلویی از کمال‌الملک توجه شاه قاجار را جلب کرد و از آن پس شاه او را به عنوان «نقاش‌ باشی» مخصوص خود به دربار برد. ناصرالدین شاه در سال 1271، محمد غفاری ـ نقاش بزرگ دربار خود را ـ ملقب به «کمال‌ الملک» کرد و او را از دیگر نقاشان معاصرش متمایز گردانید.

سفر به اروپا و مطالعه در آثار نقاشان بزرگ جهان

کمال‌الملک بعدها در زمان مظفرالدین شاه برای تکمیل تحصیلات خود به اروپا رفت و سه سال بعد این شاه قاجار در جریان سفر دومش به اروپا، از او خواست به ایران بازگردد. سفر کمال‌الملک به اروپا و تفحص و مطالعه‌ او در نقاشی آن جا، اثری ژرف و غنی در او بر جای نهاد و تکنیک او را از نقاشان دوران فراتر برد. کمال‌الملک پس از بازگشت به ایران با توطئه‌ها و حسادت‌های درباریان روبه‌رو شد و به بهانه‌ زیارت عتبات و در واقع به قصد فرار از محیط مسموم دربار قاجار، در سال 1280، بی‌تابانه به کربلای معلّی شتافت. پس از چند سال اقامت در کربلا، به ایران بازگشت و با تأسیس «مدرسه‌ صنایع مستظرفه» در سال 1290، به تربیت شاگردان همت گماشت.

از کمال‌الملک آثار هنرمندانه‌ گوناگونی بر جای مانده که افزون بر «تالار آینه» ـ که بزرگترین و پرکارترین اثر اوست ـ می‌توان از «فالگیر بغدادی»، «عرب خفته» و «کیمیاگران» نام برد. استاد کمال‌الملک ـ نقاش نامدار سده‌ گذشته‌ ایران ـ در 27 مرداد 1319 در حالی که بیش از 90 سال از عمرش می‌گذشت، در نیشابور شمع وجودش خاموش گشت و در کنار آرامگاه عطار نیشابوری در خاک آرمید.

موسیقی استفاده‌شده در این پادکست:

سه‌تار (بیات اصفهان)

نوازنده: احمد عبادی

بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی

تهیه‌کننده رادیویی: انسیه سمیع‌ پور

کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:

https://t.me/diroozhaminja

انتهای پیام/