علامه علی اکبر دهخدا و استاد حسین تهرانی؛ این بر اوج تمبک، آن بر آسمان لغت
آرش امجدی
به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز یک‌شنبه هفتم اسفندماه 1401 خورشیدی، 343اُمین روز سال جاری، برابر است با پنجم شعبان 1444 هجری قمری و بیست و ششم فوریه 2023 میلادی.
67 سال پیش در چنین روزی در سال 1334، علامه علی‌اکبر دهخدا زندگی را بدرود گفت.
تولد، تحصیلات و زندگی سیاسی
دهخدا، لغوی، مترجم، مصحّح، طنزپرداز و روزنامه‌نگار بود. او در سال 1258 در تهران زاده شد. در آغاز تحصیل دانش، محضر استاد غلامحسین بروجردی را درک کرد. سپس به مدرسه سیاسی در تهران رفت. در همین زمان به فراگیری زبان فرانسوی پرداخت. بعد به اروپا رفت و در آن جا زبان فرانسه و معلومات جدید را تکمیل کرد. دهخدا پس از بازگشت به میهن، در انتشار «روزنامه صور اسرافیل» با میرزا جهانگیر خان شیرازی و میرزا قاسم تبریزی به همکاری پرداخت. بعد از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی به فرمان محمدعلی شاه قاجار و برقراری استبداد صغیر، همراه جمعی از آزادی‌خواهان به اروپا رفت و در آن جا فعالیت‌های روزنامه‌نگاری خود را از سرگرفت. دهخدا پس از فتح تهران و خلع محمدعلی شاه، در حالی که هنوز در استانبول بود، در انتخابات دوره دوم مجلس شورای ملی، هم از تهران و هم از کرمان (به نشانه حق‌شناسی مردم این ایالت از بابت مقالات صور اسرافیل)، به نمایندگی مجلس انتخاب شد. دهخدا نمایندگی مردم کرمان را پذیرفت.
فعالیت‌های فرهنگی و آثار مکتوب
وی پس از جنگ جهانی اول، از کارهای سیاسی کناره گرفت و به خدمات علمی و فرهنگی مشغول شد. بیشتر شهرت علّامه دهخدا به سبب «لغت‌نامه» اوست که 35 سال بی‌وقفه در راه تألیف آن تلاش کرده است. وی «روح‌القوانین منتسکیو» را نیز از فرانسه به فارسی ترجمه کرده است. مجموعه چهار جلدی «امثال و حکم» او هم از کتب مرجع در مثل‌های فارسی به شمار می‌رود.
علّامه علی‌اکبر دهخدا در 7 اسفند 1334 در 76 سالگی در تهران شمع وجودش خاموش گشت و در گورستان ابن بابویه شهر ری در خاک آرمید. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، علّامه دهخدا را به عنوان یکی از مفاخر ایران‌زمین معرفی کرده است.
*******************************
49 سال پیش در چنین روزی در سال 1352، حسین تهرانی ـ استاد برجسته موسیقی دستگاهی ایرانی و نوازنده ضرب ـ درگذشت.
تولد و فراگیری تنبک نزد استادان
حسین تهرانی در سال 1290 در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان امیر اتابک به پایان رساند و چون علاقه فراوانی به نواختن تنبک داشت، در سال 1307 کار جدی خود را در این زمینه نزد «حسین خان اسماعیل‌زاده» آغاز کرد. حسین تهرانی، به علت رایج نبودن خط موسیقی، تمرین‌های تنبک را به کمک اصطلاحاتی مثل: «بله وُ بله وُ بله و بَ ء له دیگه» و «یکصد و بیست و چار»، و حالت‌هایی از این دست به حافظه می‌سپرد. وی چندی بعد به محضر استادانی چون: رضا روان‌بخش، مهدی قیاسی و کنگرلو ـ که در تنبک‌نوازی تبحری داشتند ـ راه یافت و با شیوه هر یک آشنایی کامل پیدا کرد.
حضور در رادیو و تدریس در مدرسه موسیقی
استاد تهرانی از همان آغاز گشایش رادیو در سال 1319، به فعالیت در این رسانه فرهنگی پرداخت و در 1323 به مدرسه موسیقی کلنل وزیری رفت و تدریس تنبک را در آن جا به عهده گرفت. این نوازنده زبردست تنبک، در تنبک‌نوازی تحولی اساسی ایجاد کرد؛ طوری که می‌توان او را «پایه‌گذار ضرب‌نوازی نو» دانست.
استاد حسین تهرانی ـ نوازنده و پایه‌گذار ضرب‌نوازی نو ـ در 7 اسفند 1352 در 62 سالگی در تهران بدرود زندگی گفت و در آرامگاه ظهیرالدوله در شمیران در خاک آرمید.
بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی
تهیه‌کننده: انسیه سمیع پور
کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»: https://t.me/diroozhaminja
انتهای پیام/
