استاد حسن کسایی؛ بزرگ نی‌نوازان تاریخ موسیقی ایران
آرش امجدی
به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز پنج‌شنبه بیست و پنجم خردادماه 1402 خورشیدی، هشتاد و هفتمین روز سال جاری، برابر است با پانزدهم ژوئن 2023 میلادی و بیست و ششم ذی‌القعده‌ی 1444 هجری قمری.
11 سال پیش در چنین روزی در سال 1391، استاد حسن کسایی بدرود زندگی گفت.
راهیابی به محفل بزرگان موسیقی
استاد حسن کسایی ـ موسیقی‌شناس، ردیف‌دان، نوازنده نی و سه‌تار و از نامداران موسیقی دستگاهی ایرانی به ویژه در مکتب اصفهان ـ در سال 1307 در محله بیدآباد اصفهان متولد شد. منزل پدر وی محل مراجعه بسیاری از بزرگان علم و ادب و هنر ایران بود. همین ویژگی سبب شد تا از پنج سالگی کار موسیقی را با آوازخوانی و آموختن آواز نزد استاد جلال تاج اصفهانی آغاز کند. ذوق موسیقایی بالای کسایی سبب شد یک سال بعد، از محضر بزرگانی چون؛ اسماعیل ادیب خوانساری، اکبر خان نوروزی، غلامرضا خان سارنج، سید حسین طاهرزاده، علی‌اکبر شهنازی و محمد طاهرپور برای بالابردن مهارت و دانش موسیقی خود بهره ببرد.
شاگردی استادان صبا، تهرانی، مهدی نوایی و آشنایی با نوازندگی نی
کسایی نوجوان در ده سالگی به محضر استاد ابوالحسن صبا و حسین تهرانی ـ نوازنده نامدار تمبک ـ می‌رسد و در نخستین دیدار، آوازی در ابوعطا با همراهی ویولن استاد صبا می‌خوانَد. سال 1319 نقطه عطفی در زندگی حسن کسایی به شمار میرود، چرا که او با ساز نی که آن زمان به اعتقاد بسیاری از اهل موسیقی صدایی گوش‌آزار داشت، آشنا می‌شود و در آن می‌دمد. دو سال بعد در 1321 با مهدی نوایی از نوازندگان چیره‌دست نی آشنا می‌شود و نزد او آموزش می‌بیند.
ورود به رادیو و خلق قطعه «سلام»
نخستین اجرای رادیویی حسن کسایی به سال 1322 باز می‌گردد که قطعاتی را با نواختن «چهار مضراب زنگ شتر» اثر استاد صبا در دستگاه سه‌گاه در رادیو ایران به صورت زنده اجرا می‌کند. دو سال بعد، دومین اجرای خود را با جانشینی نی برای ویولن استاد صبا در برنامه سولیست‌های خارج از کشور در رادیو ایران می‌نوازد. در سال 1327 نخستین اجرای تکنوازی نی خود را در دستگاه همایون در تئاتر اصفهان به صحنه می‌برد و یک سال بعد، قطعه معروف «سلام» را در دستگاه چهارگاه می‌سازد که از معروف‌ترین قطعات موسیقی ایرانی به شمار میرود. این قطعه بعدها از سوی حسین علیزاده در «آلبوم صبحگاهی» با سازبندی وارکستراسیونی حجیم بازسازی می‌شود.
همکاری با برنامههای موسیقی رادیو ایران و رادیو اصفهان
علاقه‌مندی به سه‌تار سبب می‌شود تا استاد کسایی از سال 1333 برای بهره‌گیری از مکتب سه‌تارنوازی ابوالحسن صبا، نزد وی برود و همزمان از محضر ارسلان درگاهی نیز بهره‌مند شود. یک سال بعد در سال 1334، استاد در تهران ساکن می‌شود تا کارهایش را در عرصه‌ای گسترده‌تر در اختیار عموم قرار دهد. همکاری با برنامههای موسیقی رادیو ایران و ضبط آثار ماندگار به همراه خوانندگان و نوازندگان ممتاز، همچنین ضبط انبوه برنامههای خصوصی حاصل چنین هجرتی است که از جمله آن‌ها ساخت آهنگ معروف «در کنج دلم» بر روی شعر پژمان بختیاری و اجرای آن توسط علی زاهدی، داریوش رفیعی و منوچهر همایون‌پور بود. شرکت در زنجیره «برنامههای گل‌ها» به دعوت داوود پیدرنیا، از دیگر برنامههای استاد در مدت اقامتش در تهران بود که تا سال 1357 ادامه می‌یابد. در این مدت، استاد کسایی همکاری خود با رادیو اصفهان را استمرار می‌دهد و ریاست شورای موسیقی این رادیو را عهده‌دار می‌شود. ضبط و ارائه یک دوره ردیف موسیقی ایرانی، با عنوان «آشنایی با موسیقی اصیل ایرانی» با سه‌تار و آواز در رادیو اصفهان در سال 1352، و فعالیت و تدریس در مرکز فرهنگی رادیو اصفهان و دانشگاه فارابی این شهر که میان سال‌های 1350 تا 1357 ادامه می‌یابد، از جمله تلاش‌های استاد کسایی در عرصه موسیقی دستگاهی ایرانی به شمار میرود.
استاد کسایی درسال 1378 نشان درجه یک فرهنگ و هنر در جامعه موسیقی و در سال 1381 لوح چهره ماندگار موسیقی را دریافت می‌کند.
استاد حسن کسایی در سال‌های پایانی عمر به سرطان مبتلا شد و در عصر روز ٢٥ خرداد ١٣٩١ در 84 سالگی در اصفهان شمع وجودش خاموش گشت.
موزیک استفاده‌شده در این پادکست:
1. نی‌نوازی استاد کسایی
2. آلبوم: صبحگاهی
قطعه: سلام
آهنگساز: حسین علیزاده
بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی
تهیه‌کننده رادیویی: انسیه سمیع پور
کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:
https://t.me/diroozhaminja
انتهای پیام/
برچسب ها
