احمد فردید؛ فیلسوف شفاهی

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز چهار‌شنبه بیست و پنجم مردادماه 1402 خورشیدی، یکصد و چهل و نهمین روز سال جاری، برابر است با شانزدهم آگوست 2023 میلادی و بیست و نهم محرم 1445 هجری قمری.

 29 سال پیش در چنین روزی در سال 1373، سید احمد فردید ـ استاد فلسفه ـ درگذشت.

تحصیلات اولیه، آشنایی با زبان‌های آلمانی و فرانسوی

سید احمد مهینی یزدی، در سال 1289 و به قولی 1291 در خانواده‌ای کشاورز در یزد زاده شد. کودکی خود را در محله‌ «سردوراه» در زادگاهش گذراند. دوره‌ تحصیلات ابتدایی را نیز در همان‌ جا سپری کرد و با زبان و ادبیات عرب و مقدمات معقول و منقول آشنا شد. در 12 سالگی به توصیه‌ پدر به آموختن زبان فرانسوی پرداخت. در همین زمان به فراگیری جبر و هندسه و ریاضیات نیز مشغول شد. فردید از 14 سالگی خواندن فلسفه را هم شروع کرد. او در سال 1305 در تهران ساکن شد و در مدرسه‌ «دارالفنون» تحصیل کرد و در 1317 دانشنامه‌ دیپلم گرفت. او در این هنگام به زبان‌های عربی و فرانسوی تسلط یافته بود و مشغول فراگیری زبان آلمانی شد. در 1318 نام خانوادگی خود را به «فردید» تغییر داد. فردید پس از دوره‌ دبیرستان وارد دانشسرای عالی شد و در رشته‌ فلسفه و علوم تربیتی به تحصیل پرداخت.

تدریس در دبیرستان‌های تهران، تحصیل در فرانسه و آلمان

سید احمد فردید پس از فارغ‌التحصیل شدن از دانشسرای عالی، به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و در دبیرستان‌های تهران مشغول تدریس شد. او ضمن اشتغال به تدریس، زبان پهلوی را نیز فراگرفت. فردید اولین مقاله‌ خود را در 1314 در «روزنامه‌ شفق سرخ» منتشر کرد. در سال 1326 با استفاده از بورس تحصیلی به فرانسه رفت و در «دانشگاه سوربن» در رشته‌ فلسفه به تحصیل پرداخت. از آن جا راهی آلمان شد و در «دانشگاه هایدلبرگ» تحصیل کرد، اما سرانجام موفق به گرفتن مدرک دکتری نشد. فردید پس از بازگشت به ایران، به «دانشگاه تهران» دعوت شد و در گروه فلسفه به تدریس «تاریخ فلسفه»، «انسان‌شناسی فلسفی» و فلسفه‌های «اگزیستانس» پرداخت. او در این زمان با زبان‌های لاتین، یونانی، «سانسکریت» و «پهلوی» نیز آشنا بود. در 1347 به رتبه‌ استادی رسید و پس از سال‌ها تدریس و فعالیت علمی، در تیرماه 1351 بازنشسته شد. فردید در تدریس شیوه‌ خاصی داشت که سبب جلب توجه دانشجویان می‌شد. کم‌کم گروهی از جوانان جوینده‌ دانش همچون رضا داوری اردکانی، جلال آل احمد، داریوش آشوری و امیرحسین جهانبگلو که بعداً چهره‌های معروفی شدند، به اندیشه‌های او توجه نشان داده گرد او جمع شدند و در جلساتی که به «فردیدیه» مشهور شد، شرکت کردند.

تفسیر حافظ و تألیف کتاب

احمد فردید در دهه‌ پنجاه، مدتی در مجموعه برنامه‌های تلویزیونی به «تفسیر حافظ» بر مبنای مشرب خود پرداخت. او در دوران حیات طولانی خود هیچ اثری منتشر نکرد، تا جایی که به «فیلسوف شفاهی» مشهور شد. تنها اثر تألیفی که به طور قطع به او نسبت داده می‌شود، «برابرهای فارسی برخی اصطلاحات فلسفی»‌ است که بعداً در آثار شاگردانش به کار رفت. برخی از این اصطلاحات مانند «غربزدگی»، کاملاً پذیرفته شده است. وی در میان متفکران ایرانی از مخالفان و موافقان جدّی و پرشوری برخوردار است.

سید احمد فردید ـ فیلسوف ـ در 25 مرداد 1373 در حالی که 8 دهه از عمر را پشت سر گذاشته بود، بدرود زندگی گفت.

موسیقی استفاده‌شده در این پادکست:

سنتور: درآمد دشتی

نوازنده: فرامرز پایور

بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی

تهیه‌کننده رادیویی: انسیه سمیع‌ پور

کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:

https://t.me/diroozhaminja

انتهای پیام/