نود و پنج سالگی احداث را‌ه‌آهن سراسری ایران

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری اخبار ساخته‌ها؛ 95 سال پیش در چنین روزی در سال 1306، کلنگ احداث راه‌آهن سراسری ایران بر زمین زده شد.

راه‌آهن سراسری ایران، نام راه‌آهنی است که در دوران رضا شاه ساخته شد و تهران را از طریق بندر ترکمن به دریای خزر و از طریق بندر امام خمینی به خلیج فارس متصل می‌کند. در دوران محمدرضا شاه این راه‌آهن گسترش پیدا کرد و تهران را به سمنان، مشهد، قزوین، زنجان، تبریز، اصفهان، یزد و کرمان نیز متصل ساخت.

پیش از ساخت این خط، ۲۳۰ کیلومتر راه‌آهن در دوران قاجار در ایران ساخته شده بود. در چهارم اسفند ۱۳۰۵ لایحه‌ی تأسیس راه‌آهن سراسری ایران به ‌تصویب نمایندگان مجلس شورای ملی رسید و یک سال پس از آن، احداث این مسیر ۱۳۹۴ کیلومتری آغاز شد. به این ترتیب، در ۲۳ مهر ۱۳۰۶ نخستین کلنگ احداث راه‌آهن سراسری در تهران ـ محل کنونی ایستگاه تهران ـ بر زمین زده شد و از همان هنگام رسماً ساخت راه‌آهن از سه نقطه‌ی جنوب، مرکز و شمال آغاز شد تا اینکه در شهریور 1317 تکمیل گردید.

در نشست سوم مرداد ۱۴۰۰، در چهل و چهارمین اجلاس کمیته‌ی میراث جهانی یونسکو، با تصویب اعضای کمیته، راه‌آهن سراسری ایران با طول حدود ۱۴۰۰ کیلومتر به ‌عنوان بیست‌وپنجمین میراث فرهنگی ملموس و نخستین میراث صنعتی ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

3 سال پیش در چنین روزی در سال 1398، حسین دهلوی ـ آهنگساز و رهبر ارکستر مضرابی و ازچهره‌های پیش‌کسوت مدیریت موسیقی در ایران ـ درگذشت. حسین دهلوی در سال 1306 در تهران متولد شد. آموزش موسیقی را در پنج‌سالگی نزد پدرش معزالدین دهلوی ـ که از شاگردان علی‌اکبر خان شهنازی بود ـ آغاز کرد. دهلوی دوره‌ی دوم (ردیف راست کوک) را نزد ابوالحسن صبا گذرانید و وارد هنرستان موسیقی شد. از آن پس، به فراگیری علمی موسیقی گرایش پیدا کرد. مدتی بعد، روبیک گریگوریان رئیس وقت هنرستان، دهلوی را به حسین ناصحی معرفی می‌کند تا هارمونی، کنترپوان و اصول آهنگسازی را از او فرا بگیرد. چندی بعد نیز، پروفسور توماس کریستین داوید (استاد اتریشی) به دعوت دانشگاه تهران به ایران می‌آید و حسین دهلوی فراگیری آهنگسازی را نزد او ادامه می‌دهد.

دهلوی فارغ‌التحصیل آهنگسازی از هنرستان عالی موسیقی در سال 1339 است. او در دوره‌ی هنرستان با همکاری ابوالحسن صبا «ارکستر شماره‌ی یک هنرهای زیبا» را راه‌اندازی کرد و در همین دوره چند اثر از کارهای صبا را برای ارکستر تنظیم نمود. پس از درگذشت استاد صبا در سال 1336، رهبری این ارکستر که بعداً «ارکستر صبا» نامیده شد، به دهلوی واگذار گردید و در همین دوره شاخه‌های 2 ، 3 و 4 نیز به آن افزوده شد. این ارکسترها از زمان افتتاح تلویزیون ایران در سال 1337، به صورت هفتگی در تلویزیون به اجرای برنامه پرداختند.

در سال 1341 حسین دهلوی به ریاست «هنرستان موسیقی ملی» برگزیده شد و تا فروردین 1350 در این مقام باقی بود. وی در مدت حدود 10 سال تصدی هنرستان، به خوبی این سازمان آموزشی را اداره کرد و نظم، تحول و جهشی در هنرستان پدید آورد. نخستین اثر دهلوی در زمینه‌ی ارکستر موسیقی ملی به نام «سبُکبال»، درسال 1332 بر اساس موتیف کوتاهی ملهم از قطعه‌ی قاسم‌آبادی ساخته‌ی ابوالحسن صبا در شور تصنیف شده است. اجرای 15 قسمت از اپرای 26 قسمتی «بیژن و منیژه» و انتشار پارتیتور آهنگ‌های خود به نام‌های «شورآفرین در شور برای ارکستر»، «چهارنوازی مضرابی در اصفهان»، «سوئیت بیژن و منیژه برای ارکستر زهی»، «بیژن و منیژه برای ارکستر سمفونیک» و «سرباز برای آواز گروهی و ارکستر» تنها بخشی از فعالیت‌ها و آثار چاپ‌شده‌ی این موسیقیدان است.

یکی از مهمترین آثار استاد حسین دهلوی، کتاب «پیوند شعر و موسیقی آوازی» است که جایزه‌ی کتاب سال جمهوری اسلامی در بخش هنر را به خود اختصاص داد. این استاد موسیقی در سال 1382 به عنوان چهره‌‌ی ماندگار مورد تقدیر قرار گرفت. استاد حسین دهلوی ـ آهنگساز و رهبر ارکستر مضرابی و ازچهره‌های ماندگار موسیقی در ایران ـ در 23 مهر 1398 در 92سالگی بدرود زندگی گفت.

انتهای پیام/