تاسیسات برقی ساختمانی و انواع آن
علی واهبی
به گزارش اخبار ساخته ها؛ تاسیسات برقی ساختمان شامل طراحی و همچنين پياده سازي سیستم‌های سیم کشی منازل مسکونی و همين طور در مراکز صنعتی و تجاري را تاسیسات برقي و الکتریکی گفته مي‌شود که موارد بسياري از جمله تلفن، آنتن مرکزی، روشنایی، سیستم اعلام حریق، منبع تغذیه اضطراری، خدمات دوربین مدار بسته، آسانسور و... را شامل مي گردد. تأسیسات برق ساختمان مجموعه ای از تجهیزات الکتریکی برای تامین برق ساختمان می باشند.
تامین روشنایی ساختمان و محل زندگی با همین استفاده از تأسیسات برق ساختمان امکان پذیر می باشد. طراحی برق ساختمان دارای اصول ایمنی خاص خود می باشد که رعایت کلیه این اصول ضروری می باشد. امروزه سازمان فنی و حرفه ای وکاردانش و سازمان نظام مهندسی برق متولی آموزش طراحی و انجام تأسیسات برق ساختمان به فراگیران این رشته می باشد.
ترتیب انجام تاسیسات الکتریکی و سیم کشی برق ساختمان
انجام تاسیسات برقی و الكترونيك شامل چند مرحله ويژه هست كه در ذيل قرار است به برخي از عناوين مهم تاسیسات برقی ساختمان اشاره كنيم:
نخستين مرحله در هنگام طراحی ساختمان شكل مي‌گيرد که مهندس برق كار بعد از مراحل گوناگون تاسیسات مکانیکی با هماهنگی و به كمك معمار، تجهیزات برقی را در ساختمان مشخص می کند.
دومین مرحله پس از زیرکاری گچ است (يا به عبارت ديگر سیمان كاري یا خاک گچ) که نقشه های برق ساختمان نظير سیستم های صوتی و روشنایی ساختمان، محل پریز برق، سيم كشي تلفن، برق اضطراری، محل آیفون، کلیدهای برق، موتورخانه ساختمان و ... است.
برای اجراي اين مراحل باید یک دسته از نکات ويژه و كاربردي را رعایت کرد كه بسيار حايز اهميت است. این نکات عبارتند از تراز کردن به كمك لیزر یا شلنگ تراز، تراشیدن و همچنين مشخص نمودن مسیر لوله ها، ایجاد شیارهایي با عمق زياد جهت قوطی کلیدها و همينطور پریزها ، نصب قوطی‌هایي براي کلید پریز، ساپورت های نگهدارنده براي لوله ها و .... را شامل مي‌شود.
کلید و پریز ها داراي انواعی هستند که از آن جمله مي‌توان به انواع گوناگوني از کلید ها چون: کلید یک پل، دوپل، سه پل، کلید دو راه یا تبدیل، کلید صلیبی، جیوه ای و همچنين انواع پریزهايي چون: ﭘﺮﻳﺰﻫﺎﻱ ﺭﻳﺶ ﺗﺮﺍﺵ، ﭘﺮﻳﺰﻫﺎﻱ ﺑﻲ ﺧﻄﺮ و ﭘﺮﻳﺰﻫﺎﻱ ﺻﻨﻌﺘﻲ اشاره داشت كه همگي در تاسیسات برقی ساختمان به كار مي‌روند.
سومین مرحله بعد از سفید کردن و همچنين کف سازی اين هست که در مرحله ی نخست مي‌بايستي قوطی ها را تمیز کرده و لوله ها مرتب بگردند. سپس بعد از طي اين مرحله سیم کشی داخل لوله ها صورت می‌پذيرد. کابل کشی های گوناگوني چون تلفن، آنتن ماهواره و يا آیفون در مسیر خودشان انجام می گيرد. سر سیم ها قلع اندود و تجهیزات برقی و روشنایی نيز وصل می گردند.
مرحله آخري و انتهايي پس از نقاشی و همچنين اجرای کامل کف ساختمان است که تمامي تجهیزات از آن جمله مراحل برق کشی ساختمان شامل مواردي چون کلید و پریزها، تجهیزات نور مخفی ساختمان، روشنایی ها، تجهیزات موتورخانه‌اي و مابقي کابل کشی های نهایی انجام می پذيرد.
انجام تاسیسات برق در ساختمان
مراحل انجام تأسیسات برق ساختمان یا برق کشی ساختمان را بر اساس کامل شدن ساختمان به سه مرحله تقسیم می کنیم. در هر کدام از این مراحل کارها و ابزارهای خاصی برای برق کشی استفاده می شوند. لازم به ذکر است که در انجام برق تاسیسات مرحله دیگری به اسم مرحله صفر تعریف شده است. در این مرحله در ابتدای طراحی ساختمان به نحوه تأسیسات برق ساختمان توجه می شود. نقشه کشی و نقشه خوانی از مهمترین اقدامات این مرحله می باشد. پیشنهاد می شود درباره مقاومت الکتریکی بخوانید.
برای سیم کشی یک ساختمان نیاز به نقشه برق و آموزش برق کشی ساختمان می باشد . نقشه برق نوعی زبان ترسیم برای انتقال اطلاعات برق به بر قکار می باشد. نقشه خوانی سیم کشی تأسیسات برق ساختمان بسیار اهمیت دارد. برای رعایت اصول تأسیسات برق ساختمان رعایت ترتیب مراحل برق کشی ساختمان، رعایت استانداردها و ضوابط مخصوص و همچنین استفاده از ابزار آلات و تجهیزات تخصصی، ضروری است. به طور کلی توصیه می گردد برای انجام تأسیسات برق ساختمان و ابزار و وسایل لازم در این زمینه از برقکار ساختمانی ماهر استفاده شود. سه مرحله کلی برقکشی ساختمان به شرح زیر می باشند:
- مرحله اول: بعد از انجام گج و خاک دیوار (سفت کاری)
- ساختمان مرحله دوم: بعد از سفید کاری دیوار ساختمان و کف سازی آن
- مرحله سوم: بعد از نقاشی و اتمام تمامی کارهای ساختمان
16 مرحله انجام تاسیسات برق ساختمان
ترتیب انجام تأسیسات برق ساختمان در مرحله اول را به 16 مرحله تقسیم می کنند. این مراحل بصورت موردی و با ابزارهای مورد نیاز در طراحی آن بصورت زیر آورده می شوند:
- تهیه نقشه: تهیه نقشه سیستم روشنایی کل ساختمان، سیستم صوتی و تصویری، آیفون، سوکت های برق، سیستم اطفاء حریق، برق اضطراری و موتورخانه
- اجرا کردن نقشه کشیده شده بر روی دیوارها
- تراز یا هم سطح کردن کلیدها و کشیدن خط تراز با شلینگ تراز یا تراز لیزی
- شیار زدن مسیر لوله ها
- کندن جای قوطی کلید
- کندن یا سوراخ کردن جای لامپ ها در سقف ساختمان
- نصب قوطی های کلید و پریز و ...
- نصب لوله ها و ثابت کردن لوله های ورودی و خروجی از فیوز
- نصب لوله ها و ثابت کردن لوله های آنتن و تلفن
- اجرا و خم لوله های پریز ها و مکان های که لوله نیاز به خم شدن دارد به وسیله گرما، مشعل، فنر
- ساخت محافظی برای سینی های برق موجود بر روی داکت
- پوشاندن لوله های موجود در کف ساختمان
- نصب جعبه فیوز
- نصب جعبه آنتن، ماهواره، تلفن
- تامین ارتینگ ساختمان (راه اندازی چاه ارت)
- لوله گذاری فولادی آسانسور، موتورخانه و مکان های که در نقشه تعبیه شده اند
بعد از انجام مرحله اول و آماده سازی ساختمان به مرحله دوم تأسیسات برق ساختمان می رویم. در این مرحله بعد از کف سازی و سفید کردن دیوار ساختمان کارهای زیر انجام می گیرد.
- تمیزکاری لوله ها و قوطی ها
- سیم ریزی و کابل کشی
- کابل کشی سیستم های صوتی و اعلان حریق
- عایق کاری سرسیم ها
- اتصال برق داخل ساختمان به برق اصلی
- نصب تجهیزات کابلی نما
مرحله سوم که مرحله آخر تأسیسات برق ساختمان می باشد به نصب وسایلی که جعبه آن ها در مراحل قبل نصب شده پرداخته می شود که بطور کلی شامل: نصب کلید و پریزها، بستن ترمینال برق ، نصب دتکتور ها، نصب فیوز ها و محافظ جان ها نصب آیفون تصویری ، نصب آیفون، نصب چراغ های راه پله ، نصب چراغ نما، نصب تابلوی برق موتورخانه می باشد.
ابزارهای لازم در تاسیسات برق ساختمان
انجام هر کاری با ابزار مخصوص خود انجام می شود. برق با جان کسی شوخی ندارد. تأسیسات برق ساختمان از جمله کارهایی است که باید در انتخاب ابزارهای مناسب و استاندارد آن دقت شود. برای هر نوع برق کشی (توکار و روکار) ابزارهای خاصی مورد نیاز است. ابزارهای تأسیسات برق ساختمان را بر اساس مراحل انجام تأسیسات برق ساختمان که در قسمت های بالا به آن اشاره شد می آوریم. البته خیلی از ابزارهای زیر در کارهای دیگر ساختمان نیز کاربرد دارند.
وسایل مرحله اول: اولین بخش ابزارهای تأسیسات برق ساختمان به کارهای کلی و مهمی مربوط می شود که زمینه و بستر لازم برای سیم کشی برق یا اتصال ایمن دو سر برق را فراهم می سازند، اقداماتی نظیر کنده کاری، برش زنی با تجهیزاتی مثل لیزر، شلنگ، دریل، قیچی کابل بری هیدرولیکی، لوله خم کن هیدرولیکی، لوله خم کن دستی، ریسمان رنگی تراز و ….
وسایل مرحله دوم: دومین بخش ابزارهای تأسیسات برق ساختمان مربوط به جزییات انجام کار است که ابزار های مختلفی در این قسمت مورد استفاده قرار می گیرند، برای مثال سیم لخت کن، فاز متر، سیم چین، انواع پیچ گوشتی چهار سو، پیکور، انبردست، گلند، چسب و …..
وسایل مرحله سوم: سومین بخش ابزارهای تأسیسات برق ساختمان به عنوان تکمیل کننده ی کار الکتریکی می باشد و وسایلی نظیر دستگاه های تست کننده ی نشتی های جریان، کلید ها، کابل شبکه، پرس کابلشو، مولتی متر، فنر سیم کشی، در این بخش کاربرد زیادی دارند.
نکات ایمنی برق کشی ساختمان
برای اینکه برق کشی صحیح و بدون عیب باشد باید تمام مراحل آن به درستی و بدون عیب انجام شود. از جمله عوامل مؤثر در نتیجه کار رعایت نکات ایمنی حین انجام کار است. برق کشی ساختمان از جمله مراحل اولیه محسوب می‌شود که قبل از گچ کاری و... باید به نحو صحیح و درست آن را انجام داد. برق کشی ساختمان و به طور کلی کار با برق از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است. همه این مسائل به درستی نشان‌دهنده اهمیت این کار و اهمیت رعایت نکات ایمنی حین انجام آن است. در ادامه به توضیح بیشتر در مورد نکات ایمنی برق کشی ساختمان می‌پردازیم. برای آگاهی بیشتر در این مورد و آموزش طراحی تأسیسات الکتریکی ساختمان تا پایان با ما همراه باشید.
قبل از شروع کار باید نقشه تأسیسات الکتریکی ساختمان را داشته باشید. داشتن نقشه اولیه به شما کمک می‌کند تا کار خود را با کیفیت و سرعت بیشتری انجام دهید. علاوه بر این برای شروع کار باید به این نکته نیز دقت داشته باشید که طراحی تأسیسات الکتریکی ساختمان باید به صورت تک خطی انجام شود. هدف از طراحی تأسیسات الکتریکی ساختمان به صورت تک خطی این است که بین سیم‌های استفاده شده برای برق کشی و تأسیسات الکتریکی تداخلی به وجود نیاید.
با رعایت این نکته و طراحی تک خطی خطر بروز اتصالاتی که ممکن است سبب حادثه شوند، به حداقل می‌رسد. سیم کشی ساختمان باید در یک خط مستقیم انجام شود. از طرفی دیگر لامپ‌ها یا به بیانی بهتر منابع روشنایی باید در قسمت وسط اتاق‌ها و سالن‌ها قرار بگیرند. اگر سالن یا اتاق فضای زیادی داشته باشد و بزرگ باشد ابتدا باید فضای بزرگ را به چند قسمت کوچک تقسیم کرده و سپس وسط هر کدام را پیدا کنید. سیم کشی مستقیم تعمیر تأسیسات الکتریکی و نگهداری تأسیسات الکتریکی را نیز آسان‌تر می‌کند.
در سیم کشی ساختمان از یک سری لوله مخصوص جهت سیم کشی و طراحی نقشه تأسیسات الکتریکی استفاده می‌شود. این لوله‌ها باید در درون دیوارها قرار داده بشوند. این کار نگهداری تأسیسات الکتریکی را آسان‌تر می‌کند. لازم به توضیح است که قبل از شروع مرحله نازک کاری باید قرار دادن لوله‌ها درون دیوار به پایان رسیده باشد. در ادامه آموزش طراحی تأسیسات الکتریکی ساختمان لازم به توضیح است که برای کابل آنتن تلویزیون نیز باید قسمت خاصی را در نظر بگیرید. در این خصوص باید توجه داشته باشید که کابل آنتن تلویزیون تحت هیچ شرایطی نباید کنار سیم‌های برق باشد. در خصوص سیم تلفن نیز همینگونه است. سیم تلفن را نیز باید در یک لوله جداگانه قرار دهید، به گونه‌ای که هیچ اتصالی با سیم‌های برق نداشته باشد. زیرا مجاورت سیم برق و سیم تلفن با یکدیگر ممکن است سبب ایجاد نویز در تلفن شود. کلید و پریزها نیز باید در محل مناسب قرار بگیرند. توجه به دسترسی آسان به کلید و پریزها از اهمیت بالایی برخوردار است. دسترسی آنها باید به گونه‌ای باشد که فرد هنگام ورود به خانه به آسانی آنها را پیدا کند.
از دیگر نکاتی که هنگام سیم کشی ساختمان باید رعایت کرد که تعمیر تأسیسات الکتریکی را نیز آسان‌تر می‌کند، توجه به ارتفاع کلید و پریزها است. ارتفاع مناسب پریزها ۵۰ سانتی‌متر از کف خانه است. این فاصله استاندارد برای کلیدها ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر می‌باشد. در این قسمت لازم به توضیح است که فاصله گفته شده فاصله استاندارد کلید و پریز از کف خانه است. این فاصله بنا به درخواست صاحب خانه یا کارفرما قابل تغییر می‌باشد. از دیگر نکات مهم توجه به محل قرار‌گیری سیم و کابل‌ها است. سیم و کابل‌ها نباید در محیط مرطوب قرار داده شوند. وجود رطوبت احتمال بروز اتصال و جرقه را افزایش می‌دهد.
آموزش طراحی تاسیسات برقی ساختمان
روز به روز علم و فناوری ساختن ساختمان ها پیشرفته تر می شود. بنابراین نیاز به طراحی تاسیسات برقی ساختمان به یکی از مشاغل در این زمینه تبدیل شده است. طراحی تأسیسات برق ساختمان نیاز به آموزش های خاصی دارد. سازمان فنی و حرفه ای کشور و سازمان های خصوصی در این زمینه آموزش طراحی تاسیسات برقی ساختمان را می دهند. این آموزش ها شامل آموزش نرم افزار و طراحی سیستم های مختلف روشنایی می باشد. سیستم های هوشمند سازی ساختمان و صنعت (BMS)، سیستم صاعقه گیر، طراحی انواع کلید و فیوزهای مناسب، محاسبات روشنایی، انتخاب رگولاتور و SETING آن بصورت کاربردی و ... از جمله آموزش های لازم برای طراحی تأسیسات برق ساختمان هستند. امروزه علاوه بر اتوکد از نرم افزارهای دیگری برای طراحی تأسیسات برق ساختمان استفاده می شود.
نکات اجرای تاسیسات برقی ساختمان
- آیفون و همچنين تابلوها در فاصله ی معيني 1/60 متری قرار بگيرند.
- لوله هایي كه پشت کاشی ها قرار مي‌گيرند را مي‌بايستي شیار زنی کرد تا به کاشی نچسبد.
- پس از طي اين مرحله نصب لوله ها مي‌بايستي از ورود ضربه محافظت به عمل آورد یا از وارد شدن ملات به آن ها جلوگیری به عمل آورد.
- مي‌بايستي تعداد خم های استاندارد 90 درجه را در یک مسیر استفاده كرد و مورد بهره برداري قرار داد و اگر از چهار خم بیشتر گرديد دیگر فنر رد نخواهد شد.
- بعد از قرارگرفتن لوله ها و همچنين لوله های خرطومی در موقعیت و محل مشخص شده باید توسط سیم مفتولی بسته بشوند.
- در سقف های کاذب مي‌بيستي لوله کشی و همچنين سیم کشی پس از کلاف کشی انجام بگردد.
- لوله هایی هم که از کف سالن عبور کرده اند مي‌بايستي با ماهیچه بتنی در مقابل ضربات محافظت بشود.
- تمامی کلید و پریزها را در مرحله آخر بعد از وصل كردن برق مي‌بايستي تست کرد و تست توسط فازمتر دقیق نیست چرا كه ممکن است اصلا سیم نول قطع باشد.
- اتصالات لوله ها به همدیگر لازم است توسط چسب به صورتي كاملا محکم بهمديگر متصل شوند.
- براي اتصال دادن سیم برق از ترمینال استفاده بگردد.
- در زمان شیار زدن هم مي‌بايستي دقت کرد که از وارد کرن ضربه به دیوارها امتناع كرد و از شیارزن برقی با دقت استفاده کرد.
در قانون جمهوری اسلامی ایران برای هر کاری قوانین خاصی نگاشته شده است. در مورد تأسیسات برق ساختمان قانون بیست و یکم مقررات ملی ساختمان را داریم. در این قوانین الزامات حداقلی که رعایت آن ها در تأسیسات برق ساختمان لازم است آورده شده است. رعایت کردن این قوانین لازم بوده و عدم پیروی از آنها به مانع هرگونه تغییر کاربری در ساختمان می گردد.
انجام تاسیسات برق در ساختمان
شرکت های مهندسی فراوانی مجری انجام تاسیسات برق در ساختمان هستند. هر قسمت از انجام تأسیسات برق ساختمان نیاز به متخصصین خاصی دارد. هر شرکتی که دارای سابقه کار و تکنسین های مجری باشد توانایی انجام تأسیسات برق ساختمان را دارا می باشد. در بسیاری از شرکت های معتبر اعضای کادر فنی، تکنسین ها و مهندسان شاغل، افرادی پویا و دارای بنیه علمی و عملی وجود دارند.
انتهای پیام/
برچسب ها
