کعبه زرتشت رصد خانه و تقویم آفتابی

به گزارش اخبار ساخته ها؛ کعبه زرتشت در نزدیکی روستای زنگی ‌آباد، در مرودشت استان فارس است. کل مجموعه نقش رستم در فاصله‌ 45 متری از آرامگاه‌ های شاهان هخامنشی و دیگر نقش ‌های ساسانی و عیلامی قرار گرفته.

کعبه زرتشت، یک ساختمان مکعبی ‌شکل است. داخل کعبه زرتشت یک اتاقک وجود دارد که قبلا با عبور از سی پله می‌ شد به آن رسید. کاوشگران زیادی به این بنا آمده‌اند و همه از تناسب اندازه‌ها، خطوط، زیبایی خارجی و اصول آن تحت تأثیر قرار گرفته‌ اند. به نظر همه ‌شان کعبه زرتشت یک شاهکار معماری است. مدرک‌ های کاوشگری و تحقیقات باستان ‌شناسی نشان می ‌دهد که کعبه زرتشت در دوره هخامنشی ساخته شده. دلیلش هم این است که معماری این بنا و نوع چفت‌ و بست ‌شدن سنگ ‌ها شباهت زیادی با باقی آرامگاه‌ ها مثل آرامگاه کوروش دارد.

استفاده از سنگ ‌های سیاه در زمینه سفید جزو شاخص‌ترین مشخصات معماری پاسارگاد است. بست ‌های دم‌ چلچله‌ ای به دوره داریوش اول نزدیک است. شیوه قاب‌ نماکردن سنگ‌ها را می‌توان در معماری تخت ‌جمشید مشاهده کرد. طرز چیدن سنگ ‌ها که بدون نظم و ملاط هستند، اولین بار در قسمت‌ های سکوی تخت‌ جمشید در زمان داریوش مشاهده شدند.

اتاقک کعبه زرتشت تنها یک ورودی دارد. گودی‌ های این ورودی جای پاشنه‌ های در، دولنگه‌ سنگی را نشان می ‌دهند؛ از آن نوع درهای سنگینی که به‌سختی باز می‌ شده‌اند.

با وجود تورفتگی ‌های کور پنجره‌ شکل و در سنگی سنگین، می‌ توان تصور کرد که در حالت عادی به داخل کعبه‌ زرتشت هیچ نوری تابیده نمی ‌شده. اندازه سنگ ‌های استفاده ‌شده در این بنا یکی نیست. در دیوار غربی آن سنگی به ‌بزرگی بیش از ۴/۴۰ متر وجود دارد. سقف کعبه زرتشت توسط چهار تکه سنگ مستطیلی شکل پوشیده شده که هر کدام از آن‌ها ۷/۳ متر طول دارند. برای روی هم قراردادن سنگ‌ ها در این بنا از شیوه هم ‌ترازسازی استفاده شده. اما در ردیف‌بندی سنگ ‌ها نظم دقیقی وجود ندارد. در بخشی از این بنا ۲۰ ردیف سنگ قرار دارد و در بخشی دیگر ۲۲ سنگ قرار گرفته تا به سقف برسد.

استفاده اصلی کعبه زرتشت تا به حال مشخص نشده است. اما فرضیه های مختلفی در مورد آن وجود دارد. این که اینجا آتشگاه، رصدخانه، آرامگاه یا گنج ‌خانه بوده است.

درون کعبه زرتشت رد دود آتش به چشم می ‌خورد. تعداد پله ‌های این بنا با آتشکده زندان سلیمان هم برابر است. افرادی با توجه به این نشانه‌ ها می ‌گویند این بنا در گذشته آتشگاه بوده.

از طرفی کسانی می ‌گویند کعبه زرتشت رصدخانه بوده. این افراد معتقدند شباهت کعبه زرتشت به زندان سلیمان به این خاطر است که این دو بنا استفاده مشابه داشته ‌اند. هر دو رصد‌خانه بوده و از سایه آن‌ها برای تعیین دقیق زمان استفاده می ‌شده است.

یک پژوهشگر ایرانی پژوهش‌ های میدانی تفسیر تازه‌ای از این بنا ارائه داده ‌است و آن را یک رصد خانه و تقویم آفتابی می ‌داند و معتقد است که پنجره‌ های کور، پله‌ های مقابل در ورودی و ساختار بنا، یک زمان ‌سنج یا شاخص خورشیدی برای سنجش گردش خورشید و به تبع آن نگهداشتن حساب سال و سالشماری و استخراج تقویم و تشخیص روزهای اول هر ماه خورشیدی و انقلاب ‌های تابستانی و زمستانی و اعتدال‌های بهاری و پاییزی بوده‌است. او نتیجه می‌ گیرد که می‌توان شروع هر ماه خورشیدی را با رصد سایه‌ های تشکیل شده بر پنجره‌های کور، متوجه شد.

منبع خبر: pinorest.com

انتهای پیام/