مقایسه و ارزیابی فناوری های ساختمانی
طاهره ادیبی
به گزارش اخبار ساخته ها؛
معیارهای مؤثر در فرایند مقایسه، ارزیابی و انتخاب فناوری های ساختمانی:
این معیارها، نیازها و ویژگی‌ها را می‌توان در پنج دسته کلی طبقه‌بندی کرد و رفتار هر سیستم ساختمانی را در پاسخگویی مناسب به هر دسته به طور جداگانه و به صورت دقیق سنجید.
در مرحله مقایسه، ارزیابی و انتخاب فناوری ساختمانی مناسب برای یک طرح، می‌توان در یک فرایند منطقی به مقایسه فناوری‌های ساختمانی ممکن و یا پیشنهاد شده در پروژه پرداخت و گزینه مناسب را برگزید.
پنج گروه اصلی نیازها، معیارها و محدودیت‌های مطرح در هر پروژه را می‌توان به شرح زیر تقسیم‌بندی نمود:
1- نیازهای عملکردی معماری
2- الزامات سازه‌ای
3- معیارهای زیبایی‌شناسی
4- نیازها و محدودیت‌های اجرایی و ساخت
5- نیازهای دوران بهره‌برداری
نیازهای عملکردی معماری در بررسی فناوری های جدید ساختمانی:
هر طرح معماری براساس فراهم آوردن فضای مناسب برای انجام مجموعه‌ای از فعالیت‌ها شکل می‌گیرد.
سیستم ساختمانی که برای هر طرح پیشنهاد می‌شود، باید برای تحقق اهداف طرح به کار گرفته شود.
نیازهای عملکردی یک طرح می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
تأمین فضای معماری مطلوب و مناسب برای انجام فعالیت‌های مورد نظر
پاسخگویی به شرایط اقلیمی
انعطاف‌پذیری برای ایجاد فضای مناسب به شکل‌های مختلف در زمان مورد نیاز
امکان برچیدن و نصب مجدد
امکان توسعه و گسترش
مقاومت در برابر حریق
مقاومت در برابر انتقال صوت
امکان استفاده حداکثر از زمین طرح و فضای معماری
امکان بهره‌گیری از نور طبیعی
برخورداری از تهویه طبیعی
امکان طراحی معماری داخلی به نحو مطلوب
الزامات سازه‌ای در بررسی موردی هر یک از فناوری های نوین ساختمانی:
سیستم ساختمانی مورد نظر باید در برابر بارهای قائم و افقی وارد بر ساختمان مقاومت کرده و براساس عملکرد و درجه اهمیت ساختمان در برابر انواع بارهای وارده احتمالی پایدار بماند یا کمترین آسیب را ببیند تا مانع از ادامه عملکرد ساختمان نشود.
به این ترتیب می‌توان الزامات سازه‌ای هر طرح را شامل موارد زیر دانست:
مقاومت در برابر نیروهای ثقلی و بارهای جانبی (نیروی زلزله، باد و مانند آن)
اطمینان از میزان باربری و دوام سازه برای عمر مفید مورد نظر
محدودیت تغییر شکل‌های سازه
کنترل درجات نامعینی سازه
مقاومت در برابر نیروهای دینامیکی (به ویژه در ساختمان‌های خاص)
معیارهای زیبایی‌شناسی در فناوری های ساختمانی به شرح زیر است:
اولین ساختمان‌های ساخته شده توسط بشر، تنها برای ایجاد یک سرپناه شکل گرفتند و از سازه آنها تنها انتظار می‌رفت که بارهای ناشی از وزن یا در نهایت بار برف را تحمل کنند.
اما امروزه با شکل‌گیری فعالیت‌های فرهنگی، ورزشی، تفریحی و … در زندگی بشر فضاهایی مانند موزه‌ها، سالن‌های اجتماعات، ورزشگاه‌ها و … ضرورت می‌یابند، که بسته به عملکرد و اهمیتشان باید زیبا، چشم‌گیر، دعوت کننده و هماهنگ با معماری بومی باشند.
جدا از موضوعات و مباحث متفاوتی که در زمینه زیبایی‌شناسی مطرح می‌شود، می‌توان ادعا کرد که عدم صحت رفتار یک سازه می‌تواند نشانه نامقبولی باشد.
برای مثال طره‌ای که در محل اتصال به تکیه‌گاه ضخامت اندکی دارد، به روشنی ناخوشایند می‌نماید.
بنابراین زیبایی‌شناسی بسیاری از ساختمان‌ها را می‌توان در برخورد تنگاتنگ با درستی رفتار سیستم سازه‌ای آنها دانست.مقایسه و ارزیابی فناوری های ساختمانی 2 - استوارسازان
نیازها و محدودیت‌های اجرایی و ساخت:
نیازهای اجرایی و ساخت به طور عمده شامل مسائل اقتصادی است، که بر پروژه تحمیل می‌شود و به صورت محدودیت زمان اجرا، هزینه ساخت و دسترسی به مصالح و فناوری مورد توجه قرار می‌گیرد.
شایان ذکر است که نیازهای اجرایی پروژه در برخی موارد رابطه‌ای نزدیک با نیازهای دوران بهره‌برداری دارد.
در برخی سیستم‌های ساختمانی هزینه اجرای هر مترمربع ساختمان بسیار کمتر از هزینه اجرای یک مترمربع پروژه، با استفاده از سیستم‌های دیگر است، اما هزینه‌های نگهداری آن در طی دوران بهره‌برداری به مراتب بیشتر از هزینه نگهداری سایر سیستم‌ها است.
این گروه از نیازها و محدودیت‌ها را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
هزینه مصالح
هزینه نیروی انسانی ماهر
هزینه ماشین‌آلات
صرفه‌جویی در بهره‌گیری از منابع (میزان مصالح مصرفی و یا انرژی مورد نیاز)
مدت زمان ساخت
دسترسی به فناوری ساخت
نیازهای دوران بهره‌برداری:
میزان پاسخگویی یک سیستم ساختمانی به نیازهای دوران بهره‌برداری یک پروژه یکی از مهم‌ترین معیارها در مرحله مقایسه و ارزیابی سیستم‌های ساختمانی مختلف به شمار می‌رود.
در هر پروژه باید این نیازها در طول مدت زمان بهره‌برداری برحسب عملکرد آن به دقت شناسایی شده و امکان پاسخگویی سیستم مورد نظر به آنها ارزیابی شود و در صورت لزوم تمهیدات لازم برای پاسخگویی به این نیازها پیش‌بینی شود.
این نیازها را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
انعطاف‌پذیری (امکان تغییر عملکردهای داخلی، برحسب نیاز یا جابه‌جایی تیغه‌ها و جداکننده‌ها)
دوام (طول عمر مفید سازه)
هزینه‌های نگهداری سازه
هزینه‌های ناشی از مصرف انرژی در دوران بهره‌برداری
مبانی نظری حاکم بر فرایند مقایسه، ارزیابی و انتخاب فناوری های ساختمانی:
معماران این سرزمین، با تکیه بر فرهنگ و منزلت اجتماعی مردم ایران و با توجه به مرتبه و شأن‌هایی که خداوند سبحان برای مقام انسان قائل است، همواره سعی کرده‌اند تا برای انسانها، بستر فیزیکی مناسب و محیطی امن، آرام، پایدار و سرشار از آسایش، سازگار با طبیعت و متکی بر دانش فنی و امکانات بومی خود فراهم آورند تا انسانها بتوانند با حداقل وابستگی به منابع تمام شدنی و کمترین صدمه به طبیعت و محیط زیست، بهتر و متعالی‌تر زندگی کنند.
بنابر این آنچه به عنوان جلوه معماری در هر دوره‌ای مشاهده می‌شود، از یک سو حاصل دانش به شرایط اقتصادی، سیاسی، جغرافیایی و محیطی جامعه و مکانی است که ساخت‌و‌ساز برای آن انجام می‌شود و از سوی دیگر حاصل التزام به فرهنگ و انتظارات جامعه برای حفظ و تعالی منزلت انسان است با تحولاتی که طی سال‌های اخیر با عرضه فناوری‌های نوین و روش‌های جدید ساخت ایجاد شده است و با توجه به نیاز روزافزون مسکن مناسب در جامعه، آشنایی و شناخت شیوه‌های ساختمانی جدید در مرحله اول و ارزیابی آنها برای استفاده در شرایط مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقلیمی در مرحله بعد الزامی می‌نماید.
طبیعتاً معیارهای انتخاب و ارزیابی شیوه‌های ساختمانی باید مبتنی بر مبانی نظری عمیق و دیدگاه‌های اصیل در مورد نحوه طراحی و ساخت مسکن مناسب (از ابعاد انسانی، اجتماعی، فرهنگی، اقلیمی و اقتصادی) باشد.
ارزیابی فناوری‌ها و سیستم‌های ساختمانی و تعیین میزان کارایی و مناسب بودن این روش‌ها باید با توجه به معیارهای زیر صورت گیرد:
طرح معماری
پایداری سیستم سازه‌ای
مطلوبیت بصری و انعطاف‌پذیری
زمان و هزینه ساخت
مصالح و اجزای ساختمان
روش اجرا
تحقق معیارهای معماری پایدار
امکان تحقق تولید صنعتی
انتهای پیام/
منبع خبر: استوار سازان ایران
