رایزر چه کاربردی در ساختمان دارد؟

 به گزارش اخبار ساخته ها؛ اعضای عمودی ساختمان که از پایین به بالا و در یک راستا اجرا می‌شود را رایزر می‌گویند. این اصطلاح می‌تواند به لوله آب، فاضلاب، هواکش، لوله تهویه، مدار گرمایش و حتی کابل‌های برق نیز اطلاق شود. به طور کلی، رایزر را می‌توان به دو دسته مختلف اعم از تأسیسات مکانیکال و تأسیسات الکتریکال تقسیم کرد.

در هر قسمت از ساختمان که لوله به شکل عمودی قرار گرفته شده باشد معنی رایزر را می‌دهد. استفاده از رایزر در ساختمان‌های چندین طبقه بسیار مهم و کاربردی است.

نکته: رایزرها در اشکال مختلف و با توجه به نظر مهندس ساختمان به کار گرفته می‌شوند.

رایزر چه کاربردی در ساختمان دارد؟

 به صورت اصولی اندازه این لوله‌ها از سایر لوله‌های ساختمان بیشتر بوده و هر یک وظایف ویژه‌ای دارند که به صورت جداگانه به آنها خواهیم پرداخت.

مثلا در قسمت تاسیسات برق ساختمان ممکن است دارای چند رایزر شامل رایزر کابل فشار قوی و رایزر فشار ضعیف و سیم کشی تلفن و دیتا را داشته باشیم. توزیع متناسب انرژی الکتریکی بین مصرف کننده های مختلف از وظایف یک رایزر است که در حین طراحی نقشه تاسیسات ساختمان تعیین می شود.

 اصولا به دلیل کاربرد و اهمیت عمومی رایزرهای یک ساختمان بایستی اولا بهترین نوع متریال را برای اجرای رایزر در نظر گرفت و در ثانی اجرای همراه با شرایط استاندارد و دقت کافی را به کار برد. استحکام و ثابت بودن رایزر در جای خود نیز می تواند باعث افزایش طول عمر رایزر و ساختمان شود از این رو ساپورت بندی و بست کاری در اجرای رایزر نقش مهمی ایفا می کند.

جنس لوله های رایزر چیست؟

 رایزر تاسیسات معمولاً از جنس گالوانیزه یا آهنی و لوله پلی اتیلن و یا upvc ساخته می شوند. هر کدام از این نوع رایزرها برای مصارف خاصی کاربرد دارد. مثلا رایزر پلی اتیلن برای انتقال آب، یا مثلا رایزر upvc برای لوله های برق ساختمان کاربرد دارد.

همچنین بسته به اینکه اتصالات دو طرف رایزر‌ از چه نوعی باشد‌، رایزر به صورت رزوه ای یا فلنچی تولید و انتخاب می شوند. به طور مثال رایزرها بر اساس میزان آب مورد نیاز در سطح خاک در قطرهای مختلف از ۱.۵ تا ۴ اینچ انتخاب می شوند.

نحوه قرار گیری رایزرها چگونه است؟

 رایزرها معمولا در میانه دیواره های داخلی ساختمان قرار می گیرند و برای هر قسمت که در نظر گرفته می شوند باید از سایر رایزرها محافظت شوند و مهمترین حفاظت در مورد رایزر آب و رایزر فاضلاب را باید برای جلوگیری از ادغام شدن آب و فاضلاب در ساختمان مورد توجه قرار داد.

یکی دیگر از حفاظت های مهم در مورد رایزر آب و رایزر برق است که باید کاملا به صورت جداگانه و پوشیده از هم در ساختمان مورد استفاده قرار گیرند تا در صورت بروز نشتی و ترکیدگی رایزر آب خطر برق گرفتگی برای ساکنان به وجود نیاید.

بر اساس پاره ای از قوانین ساختمان سازی رایزرها را نباید از مکان هایی از قبیل چاه آسانسور و اتاقک برق ساختمان عبور داد.

یکی دیگر از فاکتورهای مهم در نحوه قرار گیری رایزرها در نظر گرفتن شیب مناسب در لوله های رایزر است. لوله های رایزر آب و فاضلاب چون باید حجم جریان آب و فاضلاب را در خود جابجا کنند باید در طول ساختمان با شیب مناسب نصب شوند تا سرعت حمل و انتقال سیالات کم یا زیاد نباشد.

قطر رایزر چقدر است؟

 قطر رایزر با تعداد مکان های مصرف در ساختمان رابطه مستقیم دارد یعنی هر چه تعداد انشعابات مصرفی بیشتر باشد قطر رایزر هم بیشتر می شود.

از طرفی برای طول لوله های رایزر اصلی باید نقشه لوله کشی آب و فاضلاب در ساختمان را طوری طراحی کرد که فاصله محل مصرف تا رایزر در کوتاه ترین میزان خود باشد.

قطر رایزر آب در ساختمان باید بزرگتر از قطر لوله آب یا همان کنتور باشد تا فشار آب مصرفی در داخل ساختمان مناسب باشد و برای لوله های فرعی در لوله کشی آب ساختمان از قطر کمتر از قطر رایزر استفاده می کنیم.

قطر رایزر فاضلاب باید از سمت بالا به پایین ساختمان بزرگتر شود تا حجم کافی برای انتقال مواد فاضلابی تا چاه اصلی را داشته باشد.

انواع رایزر

 رایرز به دو دسته تأسیسات مکانیکال و تأسیسات الکتریکال تقسیم می شود که انواع آن را به اختصار توضیح خواهیم داد.

رایزر فاضلاب

در بخش فاضلاب رایزر وظیفه جمع آوری و انتقال پساب و فاضلاب طبقات مختلف را به چاه و لوله فاضلاب شهری را برعهده دارد. در یک ساختمان ممکن است بسته به مساحت و سطح اشغال بنا یک یا چند رایزر فاضلاب وجود داشته باشد. در صورت تعدد رایزرها ممکن است که رایزر جداگانه به سمت چاه و منهول رفته و یا در طبقات پایین تر با اتصال به یکدیگر جوینت شده و به سوی فاضلاب شهری یا چاه منتقل شود.

محل تعبیه رایزر بسته به نقشه لوله کشی فاضلاب ساختمان تعیین می شود و با توجه به چیدمان داخلی واحدها و محل سرویس بهداشتی معمولا رایزر فاضلاب در نزدیکی دستشویی و حمام است. چرا که وجود فاصله زیاد لوله های فاضلاب می تواند از لحاظ استاندارد لوله های فاضلاب مشکل ایجاد کند. جنس لوله های رایزر فاضلاب نیز معمولا با لوله های داخلی یکی بوده و از بین لوله های پلیکا UPVC، پوش فیت، پلی اتیلن و چدن هستند.

هشدار: وجود فاصله بین رایزر فاضلاب با سایر لوله های ساختمان به خصوص لوله گاز و کابل های برق الزامی است.

رایزر آب ساختمان

رایزر آب ساختمان یکی ازحیاتی ترین بخش های تاسیسات یک ساختمان است چرا که تغذیه کل شیرآلات آب مصرفی و دستگاه هایی مانند پکیج و آبگرمکن بر عهده لوله آب اصلی یا رایزر است. معمولا قطورترین لوله آب موجود در یک ساختمان لوله رایزر بوده که در برخی ساختمانها ممکن است به  چند رایزر کوچکتر تقسیم شود.

در ساختمانهایی که هر واحد آپارتمان کنتور آب جداگانه دارد به تعداد کنتورهای موجود رایزر آب وجود دارد. معمولا جنس لوله های فرعی داخلی و رایزر اصلی یکی است اما احتمال دارد به دلیل محدودیتی که لوله های پلیمری دارند در برخی ساختمان های بزرگ رایزر اصلی از جنس گالوانیزه باشد.

در ساختمان هایی که سیستم گرمایشی موتورخانه مرکزی دارند یک رایزر آب سرد و یک رایزر آب گرم مصرفی وجود دارد. البته در برخی ساختمان ها لوله برگشت آب گرم هم یک رایزر دارد.

رایز برقی‌

رایزر تأسیسات الکتریکی به دو بخش اعم از رایزر جریان قوی و جریان ضعیف تقسیم می شود. طبق اصول سیم کشی در ساختمان از جریان قوی برای عبور کابل های برق از ۲۲۰ تا ۳۸۰ ولت استفاده می شود و از جریان ضعیف جهت عبور کابل های آیفون، آنتن مرکزی، تلفن، دوربین مداربسته، اعلام حریق (هر عنصری که ولتاژ آن کمتر از ۲۲۰ ولت است) به کار گرفته می شود.

هر دوی این رایزها باید حداقل در فاصله ۳۰ سانتی متری از یکدیگر قرار گیرند. یک جعبه تقسیم در هر طبقه بر روی رایزر جریان قوی و جریان ضعیف با نام دریچه بازدید نصب می شود تا کابل ها قابل مشاهده باشند. این کار جهت دسترسی، تعمیر و تعویض کابل انجام می گیرد. همچنین کابل ها باید با پوشش محافظتی در داخل داکت پلاستیکی قرار گرفته و در محل خود سفت شوند.

رایزر شوفاژ

رایزر لوله شوفاژ مخصوص ساختمان هایی است که موتورخانه مرکزی دارند. شوفاژ دارای دو رایزر بوده که یکی برای لوله کشی رفت و دیگر برای لوله برگشت سیستم گرمایشی است. در ساختمان های دارای پکیج دیواری رایزر شوفاژ وجود ندارد.

رایزر لوله گاز

 لوله گاز نیز در ساختمان های دارای کنتور مشترک یک لوله اصلی دارد و در صورت تفکیک کنتور هر واحد به صورت جداگانه یک لوله گاز به سمت آپارتمان مورد نظر اجرا می شود. حفظ فاصله لوله گاز از سایر تاسیسات با اجرای عایق کاری از الزامات لوله کشی گاز محسوب می شود.

رایزر آتش نشانی

این عنصر عمودی در تمام طبقات انشعاب داده می شود و به صورت خشک است، زیرا زمانی از آن استفاده می شود که آتش سوزی در ساختمان اتفاق افتاده است. این کار برای کمک به آتش نشان ها جهت اطفاء حریق است، بدون آنکه آن‌ها نیاز به لوله کشی به بالای ساختمان را داشته باشند.

این رایزرها باعث افزایش عملکرد و راحتی آتش نشان ها می شود. در زمان وقوع حادثه آب از طریق ماشین های آتش نشانی به این رایز پمپاژ می شود و در هر طبقه یک آتش‌نشان تنها وظیفه خاموش کردن آتش در آن طبقه را دارد.

رایزر هواکش

رایزر هواکش را به صورت پایین به بالا بر خلاف رایزر فاضلاب و در میان ساختمان قرار می دهند تا گازهای خروجی از فاضلاب را به سمت پشت بام هدایت کند و در انتها سر این لوله به صورت U شکل و رو به پایین قرار می دهند تا گازهای خارج شده از آن توسط کولر به داخل ساختمان وارد نشود.

رایزر آب باران

 رایزر آب باران نیز بخشی از لوله کشی فاضلاب است که برای جمع آوری آب های سطحی پشت بام، تراس و بالکن های روباز اجرا شده و در نهایت به سیستم فاضلاب انتقال داده می شود. به طور اصولی بایستی یک لوله اصلی جداگانه برای آب باران طراحی و اجرا شده و مستقیما بدون هیچ انشعابی از کف خواب یا کفشورهای پشت بام به سمت لوله اصلی فاضلاب سوق داده شود.

انتهای پیام/

منبع خبر: صما