درگذشت محمدعلی جمالزاده

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری اخبار ساخته‌ها؛امروز سه‌شنبه هفدهم آبان ماه 1401 خورشیدی، برابر است با سیزدهم ربیع الثانی 1444 هجری قمری و هشتم نوامبر 2022 میلادی، 25 سال پیش در چنین روزی در سال 1376، سید محمدعلی جمالزاده ـ نویسنده و مترجم ـ درگذشت.

سید محمدعلی جمالزاده فرزند سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی، در سال 1270 در اصفهان زاده شد. پدر جمالزاده ـ سید جمال‌الدین واعظ ـ از مبارزان بنام دوره‌ مشروطه بود که در مخالفت با محمدعلی شاه قاجار دستگیر شد و به حکم شاه مستبد قاجار به قتل رسید.

جمالزاده تحصیلات خود را در بیروت آغاز کرد، سپس در فرانسه آن را ادامه داد. پس از مدتی، به پیشنهاد ممتازالسلطنه ـ سفیر ایران در فرانسه ـ به لوزان سویس رفت. بعد از این مرحله، دوباره به فرانسه رفت و در دانشگاه شهر دیژون در رشته‌ حقوق تحصیل کرد و در 1290 دیپلم حقوق گرفت.

جمالزاده در گیرودار جنگ جهانی اول به دعوت «ملّیون ایران» به رهبری سید حسن تقی‌زاده، برای مبارزه بر ضد روسیه و انگلیس به برلین رفت. در آن جا با ابراهیم پورداوود، محمد قزوینی و حسین کاظم‌زاده‌ ایرانشهر آشنا شد. او در آلمان با «مجله‌ کاوه» همکاری می‌کرد که تا تعطیلی این مجله در 1301 ادامه داشت. مدتی هم در سفارت ایران در برلین خدمت کرد. در 1311 نیز به «دفتر بین‌المللی کار» وابسته به «جامعه‌ ملل» پیوست.

جمالزاده در مجموع 13 سال از عمر طولانی خود را در ایران گذراند. او در دوران جنگ جهانی دوم در ژنو سویس ساکن شد و در گوشه‌ تنهایی به نوشتن مقالات و داستان‌های خود مشغول گردید. در دوران حکومت رضا شاه پهلوی، کم و بیش خاموشی گزیده بود، اگرچه در مواردی کارهایی به انجام رساند، مانند نشر «مجله‌ علم و هنر» در ژنو.

محمدعلی جمالزاده ابداع‌کننده‌ «قصه‌نویسی نوین فارسی» است. او برای حفظ فرهنگ عامه و نشان دادن زبان مردم کوچه و بازار، در داستان‌هایش از لغات و اصطلاحات روزمره‌ مردم استفاده می‌کرد. شخصیت‌های داستانی او نیز هر یک نماینده‌ای از گروه‌های مختلف جامعه هستند و این، ویژگی خاص نوشته‌های او بود. جمالزاده نخستین کتاب خود ـ «گنج شایگان» ـ را در سال 1296 به چاپ رساند و پس از آن، نخستین نوشته‌ داستانی‌اش را با نام «فارسی شکر است» در سال 1300 در مجله‌ کاوه منتشر کرد. او پیش از روی آوردن به داستان‌نویسی، نویسنده‌ مباحث تاریخی، اجتماعی و سیاسی در مجله‌ کاوه بود.

جمالزاده ترجمه هم می‌کرد. «ویلهلم تل» اثر شیلر آلمانی و «دون کارلوس» و «خسیس» مولیر از آثاری است که او به فارسی برگردانده است. داستان‌های وی انتقادی، ساده، طنزآمیز و آکنده از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه است. این نویسنده‌ نامدار معاصر ایران، در سال 1355 بخشی از کتاب‌های کتابخانه‌ خود را در سه مرحله به «کتابخانه‌ مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران» بخشید. از دیگر آثار او: «فرهنگ لغات عامیانه» و داستان‌های: «یکی بود یکی نبود»، «دارُالمجانین»، «صحرای محشر» و «قُلتَشَن دیوان» است.

سید محمدعلی جمالزاده ـ نویسنده و مترجم بنام معاصر ـ در 17 آبان 1376 در ژنو سویس در حالی که بیش از یک سده از عمر خود را پشت سر گذاشته بود، شمع زندگانی‌اش خاموش گشت. 

منبع خبر: آرش امجدی

انتهای پیام/