تاریخچه ی قوم بلوچ

به گزارش اخبار ساخته ها؛ قوم بلوچ، همچون دیگر اقوام ایرانی بخشی از هویت ایرانی محسوب می شود. البته بعد مسافت و دوری از مرکز، منطقه بلوچستان ایران را تا حدی غریب و ناشناخته نگه داشته است.

منابع و شواهد نشان می دهد که بلوچ ها پیش از ظهور اسلام در بلوچستان حضور نداشته اند. آنها تبار آریایی داشته به احتمال خیلی قوی ساکن شمال ایران - کوه های البرز و دریای خزر - بوده اند. آنها سالها در ارتش ایران باستان نقش داشته و سرانجان احتمالا در زمان خسرو انوشیروان ، از شمال به کوه های کرمان کوچانده شدند. علاوه بر اینها زبان، شعر، موسیقی و اعتقادات و باورهای آنان نشانگر ویژگی های مشترک فرهنگی این قوم با دیگر اقوام است.

شواهد نشان می دهد که در زمان حکومت هخامنشیان، داریوش دو منطقه سند و پنجاب را از راه بلوچستان تسخیر کرد. پس از هخامنشیان اسکندر مقدونی بعد از تسخیر این دو جلگه و اطراف رود سند از طریق جنوب ایران و بلوچستان به مرکز بازگشت. در این سفر او در مکران - بلوچستان ساحلی- با طوایف ساکن در آنجا روبرو شد.

در زمان اشکانیان نیز بلوچستان (که قسمتهای شمالی بلوچستان ایران و پاکستان کنونی را در بر می گرفته است) به عنوان قلمروئی مستقل شناخته می شد البته این منطقه به دست شاهان محلی اداره شده و تنها تسلط کلی پادشاهان اشکانی بر آن وجود داشت.

با روی کار آمدن ساسانیان تسلط این خاندان بر بلوچستان محقق گردیدو بدین ترتیب در طول عصر ساسانی بلوچستان بخشی از قلمرو امپراطوری ایران محسوب می شد.

پیش از دوره تاریخی یعنی پیش از ورود آریائی ها به ایران ، ساکنین بلوچستان به احتکال قوی « در اویدیان» بوده اند که یکی از نژادهای ساکن هند پیش از ورود مهاجرین آریائی ها هستند و پس از ورود آریائی ها به ایران نیز تا مدت ها در بلوچستان همچنان غیر آریائی ها و احتمالا در اویدیان که همان « براهوئیان » هستند ساکن بوده اند.

نام بلوچستان تنها زمانی به این منطقه داده شد که قبائلی به نام بلوچ از درون ایران وارد سرزمین مذکور شدند. بنا به روایات بلوچ ها که مردمانی فطرتا شجاع و پربنیه بودند که اصلا به همین دلیل شجاعت و قابلیت جنگی شان به عنوان مرزبانان ایران در شمال گماشته شده بودند، از نواحی کناره های دریای خزر به کوه های کرمان کوچانیده شدند ولی از زمان دقیق و دلیل کوچ اطلاع موثقی در دست نیست. اما در کتاب ها چنین آمده است که خسرو انوشیروان افرادی که بنیه ی طبیعی قوی داشته را در نواحی سرحدی استقرار می داد تا حملات دشمنان خارجی را دفع کنند.

به هر روی، با حمله اعراب مسلمان به ایران، از وجود بلوچ ها در کوه های کرمان آگاه می شویم و پس از حمله آنها و شکست والی کرمان ، عده ای از مردم کرمان به مکران و سیستان مهاجرت میکنند که احتمالا برخی از این مهاجرین بلوچ ها بوده اند.

به نظر می رسد آخرین حضور تاریخی بلوچ ها در کرمان به حکومت سلطان محمود غزنوی باز می گردد. این قوم در سال 193 هجری قمری به دست پسر سلطان مسعود  به دلیل اقدام به غارت و راهزنی در منطقه تنبیه شد و پس از شکست در جنگ باقیمانده ایشان به سیستان مهاجرت کردند. ظاهرا در دوران حکومت سلجوقیان و پس از حمله مغول، مهاجرت گسترده بلوچ ها از جنوب و جنوب شرق ایران در مسیر سند و پنجاب در پاکستان کنونی آغاز شد.

« لرد کرزن» آورده است که احتمالا پس از تسخیر بلوچستان توسط نادرشاه افشار ( 1160-1100 ه.ق ) این ناحیه به بلوچستان موسوم شد.

« در مورد ریشه قومی بلوچ ها اجماع نظر وجود ندارد. دو نظریه محمر بحث ها موجود است. نظریه ریشه ایرانی ( آریائی ) ، نظریه ریشه عربی، در گذشته انتساب بلوچ ها به عرب ها و انتصاب به حمزه عموی پیامبر اسلام ( ص ) مایه غرور آنها بود... اما نخبگان حاضر بلوچ این انتساب را معتبر نمی دانند و معتقدند که فاقد مستندات تاریخی است».

بر طبق نقطه نظرات « کارینا جهانی» نیز تاریخ بلوچ یک تاریخ ناشناخته است. وی میگوید بنا بر دیدگاه برخی از بلوچ ها آنها از اعرابی هستند که از ناحیه Aleppo در سوریه مهاجرت کرده و وارد ایران می شوند. اما احتمال دیگر ( قبلا اشاره شد ) خانه ی اصلی یا موطن اولیه بلوچ ها را نواحی مرکزی دریای کاسپین ( خزر ) معرفی کرده است ، یعنی آنها در حوزه هائی از جنوب غربی گیلان و دریای مازندران به صورت قبیله ای زندگی می کرده اند سپس آنها  به طرف شرق و جنوب شرقی ایران یعنی کرمان ، خراسان، سیستان و مکران مهاجرت کرده و در قرن های 9 و 10 م به این مناطق می آیند.

تا حال حاضر، قدیمی ترین منبعی که در آن به واژه « بلوچ» اشاره دارد شاهنامه فردوسی است که در قرن 10 م یعنی 4 هجری به نظم در آمد. فردوسی جنگجویان بلوچ را ستون فقرات سپاه ایران در جنگ علیه تورانیان در دوران کیکاووس و کیخسرو می داند.

انتهای پیام/