گنبد خمیده مسجد امیر چخماق یزد

به گزارش پایگاه خبری اخبار ساخته ها؛ مسجد امیر چخماق یزد در محله دهوک سفلی در خارج از شهر یزد احداث شد. گفته می‌شود ساخت مسجد پیش از آغاز حکمرانی امیر چقماق به یزد آغاز شده بود. در واقع او در یکی از سفرهایش به یزد ساخت این بنا را آغاز کرده بود. گفته می‌شود ساخت بنا و تزئینات آن حدود ۲۰ سال زمان برده است.

این مسجد در ضلع جنوبی میدان قرار دارد و دارای دو ورودی یکی به سمت میدان و دیگری در کوچه‌های اطراف می‌باشد. کتیبه‌ای به خط “محمد حکیم” در این مسجد وجود دارد که سال پایان ساخت این بنا در آن سال ۸۴۱ هجری قمری ذکر شده است.

مسجد میرچخماق یزد شاید در نگاه اول یک بنای چهار ایوانی به نظر آید. اما در حقیقت تنها پیشخوان مسجد ساختار یک ایوان را دارا می‌باشد. بنابراین بنای مسجد در حقیقت یک بنای تک ایوانی است. این مسجد با یک صفه و گنبد وسیع طراحی شده است. یکی از نکات جالب این است که این مسجد بدون مناره ساخته شده است. در مورد دلیل این امر دو علت ذکر شده است.

برخی مورخان معتقدند در گذشته مساجدی که بانی آنها یک خانم بوده بدون مناره ساخته می‌شدند. دلیل دوم به تفاوت مساجد شیعه و سنی اشاره دارد. از دیرباز مساجد شیعه دارای دو مناره و مساجد اهل تسنن دارای یک مناره بودند. گفته می‌شود این مسجد در راستای ایجاد وحدت میان مسلمانان بدون مناره ساخته شده است.

در ورودی مسجد (کریاس) که به میدان امیر چخماق باز می‌شود کتیبه‌ای سنگی نصب شده است. بر روی این کتیبه سنگی وقف‌نامه مسجد به خط نسخ ثبت شده است. یک راهرو بنای سردر را به صحن مسجد متصل می‌سازد. در این راهرو پنجره‌هایی با شبکه‌های ظریف کاشی معرق تعبیه شده است. سردر بلند مسجد در ضلع شرقی یکی از زیباترین بخش‌های این بنا به شمار می‌رود.

این سردر دارای کاشی‌کاری بسیار زیبایی است. عبارات مذهبی متعددی به خط کوفی با کاشی آبی و سبز بر روی زمینه آجری اجرا شده است. مأذنه این مسجد نیز متفاوت از سایر مساجد بوده به صورت یک بنای آجری مستطیل شکل طراحی شده است.

گنبد مسجد یکی از انواع گنبد خمیده و ترک‌دار است. نمای بیرونی گنبد با کاشی فیروزه‌ای رنگ مزین شده است. بر روی پایه گنبد نیز کتیبه‌ای به خط کوفی با کاشی سبز و آبی اجرا شده است. در این کتیبه عبارت “السلطان ظل الله” تکرار شده است.

مسجد امیر چخماق یزد دارای یک شبستان تابستانی با محرابی بسیار زیبا و تماشایی است. نکته جالب این است که درست در بالای محراب یک بادگیر زیبا قرار دارد. محراب مسجد امیر چخماق یکی از زیباترین محراب‌های مساجد تاریخی ایران است. در مرکز این محراب سنگ مرمر زیبایی به ابعاد ۱۵/۱ در ۳۸/۳ متر قرار دارد. بر روی این سنگ نقوشی دیده می‌شود که مهمترین آنها نقشی شبیه یک گلدان برجسته است.

عبارات مذهبی از قبیل “لا اله الا الله وحده لا شریک له” نیز بر روی این محراب درج شده است. این محراب دارای مقرنس کاری بسیار ظریف و هنرمندانه‌ای است که با کاشی معرق به رنگ‌های آبی لاجوردی، سفید و طلایی اجرا شده است. در میانه این مقرنس‌کاری هم یک گل مربع شکل طراحی شده است.

در طرفین شبستان طاق‌نماهایی وجود دارد که به راهروهای پشتی مرتبط هستند. ازاره دیوار شبستان تماماً با کاشی هشت ضلعی آبی رنگ پوشیده شده و مابقی دیوار گچ‌کاری شده است.

در ایوان بلند شبستان نقوش اسلیمی وجود دارد که با کاشی‌های سبز و قهوه‌ای بر روی زمینه آبی کار شده است. شبستان‌های زمستانی مسجد در طرفین راهروی ورودی مسجد قرار دارند. ظاهراً انعکاس نور بر روی سنگ مرمر به عنوان منبع تأمین نور این بخش از مسجد در نظر گرفته شده است.

این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۴۷ به‌عنوان یکی از  آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

انتهای پیام/