مسجد جامع خوزان یا مسجد امام حسن (ع)

به گزارش پایگاه خبری اخبار ساخته ها؛ مسجد جامع خوزان یکی از جاهای دیدنی خمینی شهر اصفهان است. مسجد جامع خوزان در قرن هشتم هجری در زمان ایلخانان مغول ساخته شد؛ هرچند برخی ساخت اصل مسجد را به دوره سلجوقی نسبت می‌دهند. عده‌ای از مردم معتقدند که این مسجد را امام حسن (ع) بنا کرده و در آن نماز خوانده است؛ به همین دلیل به آن مسجد امام حسن (ع) نیز می‌گویند.

قبل از ساخت مسجد جامع خوزان، در این مکان آتشکده ساسانی وجود داشت که بعد از ورود اسلام به خوزان، به مسجد جامع تبدیل شد. نگاهی به سابقه وجود مساجد جامع در ایران نشان می‌دهد که اغلب این مساجد، آتشکده‌های ساسانی بودند که با ورود اسلام به ایران به نیایشگاه‌های دینی مسلمانان تبدیل شدند. طبق حفاری‌های اندکی که در کف مسجد خوزان صورت گرفته، از وجود سازه‌های باستانی اطمینان حاصل شده است.

تاریخ‌دانان بر این باور هستند که این بنا نخست معبدی مربوط به میتراییسم (مهرپرستی) بوده است که طبق این سخن می‌توان قدمت آن را تا قبل از عهد ساسانی و دوران اشکانی دانست؛ البته به‌علت مشکلات فنی، کاوش باستان‌شناسی کاملی در این خصوص انجام نشده است.

مسجد جامع خوزان در زمره مساجد چهار ایوانی محسوب می‌شود که از صحن، ایوان، گنبدخانه و شبستان‌های ستون‌دار تشکیل شده است و تزییناتی از کاشی و آجر دارد. حیاط مسجد، مربع‌شکل است و در هر ضلع آن ایوانی خودنمایی می‌کند. شبستان مسجد در ایوان غربی قرار دارد که ۲۰ ستون سنگی با ارتفاع تقریبی دو متر را در خود جای داده است. در حال حاضر، کتیبه‌ای در مسجد وجود ندارد و فقط سنگابی کتیبه‌‌دار در این محل دیده می‌شود.

معماری مسجد به شیوه معماری مساجد قرن هشتم انجام شد؛ با این حال، در دوره صفویه از لحاظ معماری تغییر شکل یافت و قسمت‌هایی به آن اضافه شد. از جمله این تعمیرات و الحاقات می‌توان به ایجاد مناره و گلدسته روی جزرهای ایوان جنوبی و نقاشی‌های تزیینی با نقوش گل و بوته و اسلیمی در زیر نیم‌طاق‌های چهار ایوان اصلی صحن اشاره کرد. در دوره قاجاریه نیز شبستان زمستانی مسجد جامع که به بیت‌الشتا شهرت دارد، در ضلع غربی مسجد گسترش یافت و مورد تعمیر قرار گرفت.

از ویژگی‌های این بنای تاریخی، مقرنس‌کاری و قطاربندی به‌همراه گچ‌بری، تزیینات معقلی، کاشی‌کاری و مشبک گچی و آجری با ستون‌های سنگی تراش‌خورده در قسمت شبستان هستند. این تزیینات زیبا را شاید در کمتر مسجد جامعی با چنین قدمتی بتوان دید. 

مصالح اصلی بنا شامل خشت، چوب و گچ می‌شود که در زمان‌های بعدی برای مرمت آن از آجر استفاده شد و در زمان صفویان آجرنما نیز در مسجد به کار رفت.

در حال حاضر مسجد جامع خوزان در طول سال محل برگزاری نماز و مراسم مذهبی است. این مسجد در دهه ۱۳۹۰ توسط میراث فرهنگی اصفهان با اعتباری بالغ بر ۹۹ میلیون ریال مورد مرمت قرار گرفت. 

مسجد جامع خوزان دارای یک در اصلی ورودی است و در دالان این ورودی، سنگابی قدیمی دیده می‌شود که کتیبه‌ای حجاری شده به سال ۱۱۰۸ هجری قمری (عهد قاجار) با عبارت «حیدر علی وقف امام حسین کرد» دارد. سنگاب، قدح سنگی بزرگی در بازار و مساجد بود که در اطراف آن پیاله قرار می‌دادند تا رهگذران برای رفع تشنگی از آن آب بنوشند.

مسجد جامع خوزان در تاریخ ۲۶ آبان ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۶۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

انتهای پیام/