اثر تماشاگر bystander effect

به گزارش اخبارساخته ها؛ بحث را از یک حادثه وحشتناک و واقعی شروع می کنیم. اتفاق در نیویورک، مارس ۱۹۶۴ رخ داد. زمانی که کیتی جنووز  ۲۸ ساله در نزدیکی خانه اش در کوئینز به طرز وحشیانه ای به قتل رسید. او بیش از نیم ساعت تقلا کرد تا زنده بماند و در این زمان ۳۸ شهروند محترم و مطیع قانون شاهد حمله به او بودند. اما در آخر تنها یک نفر با بی میلی به پلیس زنگ زد.

بی تفاوتی تماشاگر در عمل آنقدر عجیب بود که روانشناسان دست به بررسی این رفتار زدند. دو روانشناس به نام هایی بیب لاتانه و جان دارلی  تصمیم گرفتند تا علت این موضوع را که چرا در این مواقع افراد اغلب پیشنهاد کمک نمی دهند یا خود را درگیر نمی کنند، بدانند.

آنها اثر تماشاگر را کشف کردند: به این معنی که هر چه تعداد تماشاگران در موقعیتی بیشتر باشد احتمال اینکه افرادی در آن موقعیت پیشنهاد کمک و یا همکاری دهند کمتر است و افراد مسئولیت فردی کمتری را در آن موقعیت احساس می کنند.

لاتانه و دارلی فرایند های شناختی و رفتاری ای را شناسائی کردند که پیش از مداخله تماشاگر رخ می دهند. به این صورت که اول یک موقعیت توجه افراد را جلب می کند، سپس پیش از آنکه میزان مسئولیت ارزیابی شود و تصمیم به عمل گرفته شود شرایط اضطراری تشخیص داده می شود و تماشاگران شروع به قضاوت می کنند و تصمیم  می گیرند در این جریان دخالت کنند یا خیر که اکثرا ترجیح می دهند خود را درگیر موقعیت نکنند.

شاید علت اصلی را میتوان انتشار مسئولیت ما بین کلیه تماشاگران دانست. اصطلاح «انتشار مسئولیت شخصی» زمانی اتفاق می افتد که تعداد تماشاچیان در یک موقعیت  افزایش می یابد: هر چه  تعداد شرکت‌کنندگان در شرایط اضطراری بیشتر باشد، مسئولیت شخصی کمتری برای هر فرد احساس می شود که در پایان دادن به آن شرایط همکاری کنند.  

به عبارتی ساده تر، هیچ یک از ما خواهان دردسر نیستیم: حضور دیگران به ذهن ما بهانه ای می دهد تا فرض کنیم “فرد دیگری” وضعیت را مدیریت کرده است یا خواهد کرد.

این موضوع می تواند در سازمان ها نیز رخ دهد و پدیدۀ عجیب و ناآشنایی نیست. همه ما حداقل یکبار چنین اتفاقی را تجربه کرده‌ایم. به ‌خصوص در سال‌های اخیر که تکنولوژی میان مردم رواج پیدا کرده ما تقریباً در هر حادثه یا فاجعۀ انسانی افرادی را می‌بینیم که به‌ جای کمک کردن مشغول فیلم‌ برداری هستند. همه ما با دیدن این افراد جملاتی مانند «بی‌مسئولیت‌ها» یا «چه آدم‌های بی‌فرهنگی» به ذهن‌مان رسیده اما آیا این افراد واقعاً به‌خاطر بی‌مسئولیتی تلاشی برای کمک نمی‌کنند؟

انتهای پیام/

منبع خبر: دکتر نوشین میرجهانیان