منوچهر مرتضوی؛ حافظ شناس بزرگ روزگار

به گزارش خبرنگار پایگاه اخبار ساخته‌ها؛ امروز آدینه نهم تیرماه 1402 خورشیدی، یکصدودومین روز سال جاری، برابر است با سی‌ام ژوئن 2023 میلادی و یازدهم ذی‌الحجه 1444 هجری قمری.

13 سال پیش در چنین روزی در سال 1389، منوچهر مرتضوی ـ ادیب، نویسنده، پژوهشگر و حافظ‌شناس ـ بدرود زندگی گفت.

تحصیلات تا مقطع دکتری و ریاست دانشکده ادبیات تبریز

منوچهر مرتضوی در سال ۱۳۰۸ در تبریز متولد شد. در سال ۱۳۲۵ وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد و دوره لیسانس زبان و ادبیات فارسی را در سال ۱۳۲۹ به پایان رساند. در دوران تحصیل دانشگاهی از درس استادانی چون بدیع‌الزمان فروزانفر، محمّدتقی بهار، سعید نفیسی، ابراهیم پورداوود و محمدتقی مدرس رضوی بهره گرفت. در سال ۱۳۳۷ با دفاع از رساله دکتری خود با موضوع «اوضاع ادبی آذربایجان در عصر ایلخانان» به راهنمایی بدیع‌الزمان فروزانفر، دانشنامه دکتری زبان و ادبیات فارسی را به دست آورد. دکتر مرتضوی پس از این مرحله، تدریس در دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز را آغاز کرد و در این میان سال‌ها ریاست این دانشکده را به عهده داشت.

آثار مکتوب و سرودن شعر

در سال ۱۳۴۴ کتاب «مکتب حافظ یا مقدمه بر حافظ‌شناسی» را منتشر کرد. این کتاب پس از گذشت چندین دهه هنوز از کتاب‌های مرجع و مورد استناد در شناخت حافظ و شعر اوست. دکتر مرتضوی در سال ۱۳۵۶ به مدت پنج ماه رئیس دانشگاه تبریز بود، ولی پس از انقلاب خانه‌نشین شد. تربیت دانشجویان پژوهشگر و انتشار مداوم مجله پژوهشی دانشکده ادبیات تبریز و نشر تألیف‌ها و ترجمه‌های ادبی معتبر در این دانشکده، از جمله کارهای فرهنگی این حافظ‌شناس نامدار به‌شمار می‌رود. وی گاه به گاه شعر نیز می‌سرود. آخرین قصیده بلندش «پسین کماندار» نام دارد که در آن سوز دل خود را نسبت به رفتن پیشگامان مسائل ادبی و تاریخی و دلسوختگان مبانی ایران‌دوستی بیان کرده است. او را در همین زمینه‌ها مقاله‌ای بلند است به نام «پند پیران».

خدمات دانشگاهی دکتر منوچهر مرتضوی منحصر به تدریس معمولی و مرسوم دانشگاه‌ها نبود. زمانی که تصدی ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز به طور انتخابی بر عهده‌اش قرار گرفت، مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران را ایجاد کرد و به اعتبار فرهنگی رساند و تا در آن مقام بود حدود پانزده کتاب توسط آن مؤسسه به چاپ رسید و تا آن مؤسسه برپا بود به سراسر کار آن اشراف داشت و دلسوزانه وقت صرف می‌کرد.

نیز باید اشاره کرد؛ چون کنگره رشیدالدین فضل‌الله همدانی به پیشنهاد کارل یان، استاد دانشگاه لیدن، در تهران برگزار شد و گوشه‌اش به تبریز گشوده شد و قرار شد که تألیفات رشیدالدین در یک سلسله چاپ شود، دکتر مرتضوی جزء چند نفری برگزیده شد که کار را به سرانجام برسانند. آخرین خدمتی که وی چندی عهده‌دار شد، سمت تولیت موقوفات دکتر محمود افشار بود. «مسائل عصر ایلخانان»، «زبان دیرین آذربایجان» و مجموعه شعر «چراغ نیم‌مرده» از دیگر آثار مکتوب وی است.

استاد دکتر منوچهر مرتضوی، در 9 تیرماه 1389 در 81سالگی شمع وجودش خاموش گشت و در آرامگاه وادی رحمت تبریز در خاک آرمید.

موسیقی استفاده‌شده در این پادکست:

آلبوم: بودن و نبودن

قطعه: آب روشنایی است

آهنگساز: بردیا کیارس

بازنویسی، تنظیم و اجرا: آرش امجدی

تهیه‌کننده رادیویی: انسیه سمیع‌ پور

کانال تلگرام «دیروز همین‌جا»:

https://t.me/diroozhaminja

انتهای پیام/