مسجد جامع فرومد در میامی

به گزارش پایگااه خبری اخبار ساخته ها؛ مسجد جامع فرومد، نخستین اثر تاریخی استان سمنان است که در دوره‌های نخستین پیدایش اسلام در ایران بنا شده است. مسجد فرومد از مساجد جامع ایران به دلیل به کار رفتن تزئینات و ظریف کاری‌های زیبا بر پیکره‌اش از اهمیت زیادی برخوردار است. درواقع مسجد جامع فرومد با قدمت ۹۰۰ ساله، متاسفانه بخش‌هایی از بنای خود را در زلزله از دست داده است. خوشبختانه اداره میراث فرهنگی استان سمنان این بنا را به همان سیاق پیشین خود مرمت می‌کند.

فرومد یکی از مناطق بسیار قدیمی استان سمنان می‌باشد که قدمت آن به دوره هخامنشیان برمی‌گردد. این منطقه و میامی را بیشتر به عنوان محل شکل گیری و مبدا نهضت سربداران می‌شناسند. مسجد جامع فرومد اصیل‌ترین بنای تاریخی میامی و کل استان سمنان محسوب می‌شود. این مسجد ۹۰۰ سال قدمت دارد و به گفته برخی مورخان بر روی یک آتشکده ساسانی ساخته شده است. مسجد جامع فرومد به همراه مسجد جامع تون، از آثار به جای مانده خوارزمشاهیان است. البته در رابطه با دوره ساخته شدن این مسجد نظرها گوناگون است.

برخی دوره این بنا را به قرن ۷ هجری نسبت می‌دهند. برخی دیگر با توجه به تزئینات پیکر بنا، قدمت مسجد جامع فرومد را مربوط به اواسط قرن ۶ می‌دانند. از جمله این تزئینات می‌توان به آجرکاری‌هایی اشاره کرد که بسیار به دوران سلجوقیان شباهت می‌دهند. در اواخر دوره ایلخانی نیز تغییرات و بازسازی‌هایی در بخش‌هایی از آن اعمال شده است. به گونه‌ای که بنای کنونی به سازه‌‌ای ایلخانی شباهت بیشتری می‌دهد. گچ بری‌های زیبا و ظریف، نشان از این امر دارند. به تازگی نیز به کمک لیزر و اسکن ۳ بعدی، میراث فرهنگی استان سمنان قدم در راه مرمت این بنای ارزشمند گذاشته است.

این مسجد از ۸۲۰ متر بنا با معماری به سبک خراسانی و درونگرا برخوردار است. دلیل درونگرا بودن معماری آن داشتن صحن میانی و قرار گرفتن سایر اجزاء مسجد در طرفین آن می‌باشد. در دو طرف صحن میانی این مسجد دو رشته رواق ساخته شده است. همچنین در شرق و غرب این صحن میانی همچنین بقایایی از رواق‎های تخریب شده دیده می‌شود.

 مسجد جامع فرومد از جمله مساجد دو ایوانی ایران است. علاوه بر دو ایوان، این مسجد از دو محراب نیز برخوردار است. ایوان‌های آن در دو جهت شمالی و جنوبی قرار دارند. دو ایوان کوچک یا همان ایوانچه نیز در دو سمت ایوان‌ها ساخته شده است.

 ایوان جنوبی مسجد از ایوان شمالی آن بزرگ‌تر است و یکی از محراب‌ها داخل آن می‌باشد. محراب دوم مسجد در دومین رواق شرقی همین ایوان قرار دارد. دلیل ساختن دو محراب در این مسجد، امکان برپایی نماز جماعت در تمام حالات آب و هوایی می‌باشد. در قسمت شرقی ایوان جنوبی مسجد جامع فرومد، یک شبستان ساخته‌اند. شاید جالب باشد که بدانید دقیقا به قرینه این شبستان، یک شبستان دیگر در غرب ایوان جنوبی ساخته شده است.

در غرب ایوان شمالی مسجد یک اتاق ۴گوشه با سقف گنبدی قرار دارد. سردر این اتاق به طرز باشکوهی تزئین شده است. با دیدن شکل ایوانی و قوس شکسته به همراه ستون نماهای آجری این سر در زیبا شگفت زده خواهید شد.

از لحاظ معماری و تزئینات به کار رفته در این مسجد از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این تزئینات به قدری مهم‌اند که مورد توجه باستان شناسانی چون آندره گدار فرانسوی و دونالد ویلبر آمریکایی قرار داشتند. تزئینات به کار رفته در مسجد جامع فرومد، مربوط به قرون ۴ تا ۷ هجری است. این تزئینات شامل کتبه‌های قرآنی، گوشواره، نقوش اسلیمی و دیگر هنرهای تزیینی می‌باشند. از جمله تکنیک‌هایی که در مسجد جامع فرومد به کار رفته است می‌توان به گچ بری، حکاکی، کاشیکاری فیروزه‎ای، معرق‌کاری و آجرکاری اشاره کرد. ۳ دوره گچ‌بری در این مسجد شناسایی شده است؛ یعنی دوره آغاز اسلام، دوره سلجوقی و دوره ایلخانی.

محراب قرار گرفته در ایوان جنوبی مسجد جامع فرومد، مزین به گچ کاری است. رنگ آن نیز در گذشته فیروزه‌ای و لاجوردی بوده است که با گذشت زمان تنها آثاری از آن باقی مانده است.

سردر اتاق ۴ گوشه ایوان شمالی نیز با طرح و نقش سفال مهری و با نقوش گیاهی تزئین شده است. در طرفین دو ایوان و در بالای ایوانچه‌ها، یک نقش ۱۲ وجهی که به طرح خورشید شباهت دارد دیده می‌شود. به عقیده باستان شناسان در وسط این طرح خورشیدی به طرز زیبایی فیروزه کار شده بود.

این اثر در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شماره ثبت ۳۴۵ به‌عنوان یکی از آتار ملی ایران  به ثبت رسیده است.

انتهای پیام/