تورکمن چای

به گزارش اخبار ساخته ها؛ این شهر در دامنه‌های جنوبی کوه‌های بوزقوش قرار دارد و آب و هوای آن کوهستانی و معتدل است، در فصل زمستان به شدت سرد با بارش فراوان برف همراه است. زبان اهالی آن ترکی آذربایجانی است.

عمده شهرت این شهر به خاطر عقد عهدنامه ترکمن‌چای در پایان جنگ‌های ایران و روسیه در عهد قاجار می‌باشد.
عباس میرزا شاهزاده لایق قاجار در این شهر به نمایندگی از شاه قاجار برای امضای عهدنامه ترکمنچای حضور یافت اگر چه وی دلاوری‌ها و رشادتهای فراوانی را در دفاع از وطن نشان داد و با قبول شکست در برابر روسیه مخالف بود ولی ناچار به امضای عهدنامه شد.
خیابان مجاور محل عقد  عهدنامه ترکمنچای به یاد رشادتهای عباس میرزا و سربازان مدافع وطن «عباس میرزا» نامگذاری شده‌است.

«عهدنام‌نامۀ» ترکمن‌چای، از سوی امپراتوری روسیه تزاری با همراهی و هم‌گامی امپراتوری بریتانیا، بر ملت و دولت ایران در تاریخ اول اسفند ۱۲۰۶ خورشیدی برابر با ۲۱ فوریه ۱۸۲۸ تحمیل شد.

محمود کاشغری در کتاب لغت ارزشمند خود تورکمن‌ها را به صورت: اینان اوغوزان هستند، توصیف می‌کند. بنابراین ترکمن‌ها افراد تیره‌های مختلف اقوام بیست و چهار گانه اوغوز می‌باشند. آقای حسین حسین چی در مورد شکل گیری ترکمن چای فعلی در کتاب نگاهی به ترکمن چای چنین آورده است؛ «می‌گویند که در اطراف محل فعلی تورکمن چای پنج روستا به نامهای قویجاق، کول دیم، سوباشی، قارا آغاشلیق و سید داوری وجود داشته که مردم آنها به علت حمله دائمی راهزنان در زحمت بوده‌اند، در نتیجه با هم متحد شده و در محل کنونی تورکمن چای سکونت می‌کنند به استثنای اهالی روستای سید داوری که به روستای چاناخ بولاق کوچ می‌کنند».

عهد نامه تورکمن چای که به موجب آن قسمتی از خاک ایران و آذربایجان به دولت روسیه‌ی تزاری تسلیم گردید در سال ۱۸۲۸ در قریه قدیمی تورکمن چای منعقد گردید و به همین نام نیز مشهور گردید.

تاریخ این شهر به دوران اتابکان باز می‌گردد. در این دوره گروهی از ترکمانان مهاجرت خود را به آذربایجان آغاز کردند و هم‌زمان دسته‌ای از آن‌ها در این شهر سکونت گزیدند و نام آن به ترکمان کندی و به تدریج ترکمان و ترکمن تغییر کرد. هم چنین در قرن نهم کلاویخو نام این شهر را به صورت تونگلار و توکلر ضبط نموده و مردم آن را ترکمن نامیده‌است.

بعضی از مناطق ترکمنچای قدیمی است از جمله منطقه بروانان که امروزه روستایی به آن نام وجود ندارد اما ناحیه بروانان چندین دهستان را در تقسیمات کشوری امروز شامل می‌شود. نام بروانان نخستین بار در قرن پنجم و ششم به عنوان شهری کوچک در آذربایجان ذکر شده‌است. در سال ۱۲۹۵ ناصرالدین شاه در راه سفر به فرنگ وارد تورکمنچای شده‌است.
از آثار باستانی تورکمنچای می‌توان به تپه باستانی بروانان در یک کیلومتری جنوب غربی روستای صومعه علیا و تپه خاکستر (در ترکی آذربایجانی: کول تپه) در حدود یک کیلومتری شرق این شهر اشاره کرد.

حمام امیرکبیر شهر ترکمن چای که به دستور امیر کبیر ساخته شده‌است یکی از آثار تاریخی این شهر است. وجود سکوها و خزینه در معماری قدیمی این حمام تاریخی و تأمین آب آن از قنات نکات قابل توجه در خصوص این بنای تاریخی است که علیرغم اینکه جزو بناهای تاریخی درون‌شهری محسوب می‌شود اما در حال تخریب است و تبدیل به خرابه‌ای پر از زباله شده‌است در حالیکه می‌توانست زمینه‌ساز جذب گردشگر و ایجاد اشتغال باشد.

انتهای پیام/

منبع: بنیاد دایره المعارف اسلامی