تاریخچه فلز مس

به گزارش اخبار ساخته ها؛ مس تنها فلزی است که در حدود 5000 سال قبل توسط بشر کشف شده است. بعد از اینکه طلا کشف شد؛ مس اولین عنصری بود که توسط انسان شناخته شد. قدمت کلیه ابزار آلات و ظروف مسی تقریبا به 5000 سال قبل میلاد مسیح می رسد.قدمتی که برای مس تخمین زده اند به 18000 سال قبل از میلاد مسیح نسبت داده شده است. همچنین تاریخ پیدایش این عنصر در مصر به 12000 سال قبل میلاد و در اروپا نیز به حدود 4000 سال قبل از میلاد مسیح می رسد.

نوشته ها و مشاهدات باستان شناسی خبر از این دارد؛ که قدمت استفاده بشر از مس تحت عنوان وسیله ای برای تزئین مخصوصا در غرب آسیا به ده هزار سال قبل برمیگردد. مثلا آویزه مس قدمت آن به 8700 سال قبل از دوره مسیح می باشد. یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی کشف شده مسی در کشور عراق پیدا شده است.

یکسری نشانه از اکسیدهایی مانند مالاکیت و آزوریت که از ذوب شدن و خالص بودن مس می باشد و قدمت آن به 5000 سال قبل میلاد می رسد نیز وجود دارد.اما برعکس آن اولین نشانه کشف طلا و استفاده از آن به چیزی حول و حوش 400 سال قبل میلاد می رسد.در میان هزاره سوم تا هزاره چهارم قبل میلاد کارگران اسپانیا در معدن مسی به نام هوئلوا مشغول به استخراج بودند و در همین دوران با کشفیات جدید مثل کالکوسیت،کالکوپیریت، سولفور و بورینت ها وارد یک مرحله نوین شد.

اما چیزی که در هزاره چهارم قبل میلاد رواج پیدا کرد و متداول شد استفاده از کانی های اکسید مس بود که برای احیا کردن آن از زغال چوب استفاده می شد که به نوعی ابداع جدید در آن زمان بود.

یکی از کشفیات مهم بشر

همزمان با کشف شدن ترکیبات مس و قلع آلیاژ برنز نیز کشف و جایگاه خود را به دست آورد و عصر جدیدی به نام عصر برنز شکوفا شدکه آغاز آن حدود 2500 سال قبل از میلاد مسیح بوده و تا زمان شروع عصر مفرغ ادامه داشته است همینطور که از مس صحبت می شود تمامی کشفیات اولیه برمی گردد به دوران قبل از مسیح و در واقع در حال حاضر با علم نوین تکمیل و پیشرفته تر می شود مثلا یکی دیگر از کشفیات آن زمان این بود که مس به چه صورت از معادن استخراج گردد که تقریبا زمان آن با کشف برنز و همینطور اختراع برنج که ترکیبی از مس و روی بوده می باشد و قدمت آن حوا محور سالهای 100 تا 600 قبل میلاد می باشد.
با وجود مس در دوران گذشته امکان زندگی برای مردم در دوران قدیم کمی راحت تر شده بود چون خود مس به طور طبیعی خصوصیات راحتی برای شکل گرفتن و چکش خوری راحتی با ابزار اولیه و ابتدائی داشت به همین علت امکان ساختن ابزارهای صنعتی زیور آلات سکه، شمشیر لوله مخازن آب و مجسمه … در دوره باستان فراهم کرده بود به همین دلیل این فلز جز مهم ترین مواد در توسعه و تمدن بشر از دیرباز تا کنون می باشد.

برخی از مدارک نشان از این دارد که تا اخرسال های 1800 میلادی کاربرد و اعمالی که از مس می توان انجام داد محدود بوده است.بعد از اختراعات بعدی که به عرصه آمد مانند دینام، تلفن، تلگراف، خطوط انتقال نیرو و برق….که همه در انتهاي قرن نوزدهم رخ داد سیم بعنوان یک محصول پراهمیت و نهایی تبدیل و فلز مس نیز بعنوان یک رسانا و هادی به آن کمک می کرد.

یکی از نویسندگان به نام سر رونالد پيرين در كتاب خود که  به نام «مس و آناتومي يك صنعت»در توصیف از مس آن را تحت عنوان  يكي از بهترین فلزاتي که شروع کننده تمدن به دست بشر بوده شناخته و مهد آن را از دره ای به نام تیمنا که در قسمت صحرای عدبه فلسطین است نام برده بود.لازم به ذکر است که این را بدانید دره تیمنای فلسطین یکی از تامین کننده های مهم مس برای فراعنه آن زمان بود.

همانطور که قبلا هم گفته شد مس خاصیت درمانی هم دارد که در یک پاپیروس از آن برای درمان عفونت و ضدعفونی کردن نوشته شده است.

وجود مس در کشور های مختلف در قدیم

کشور قبرس جز ان دسته از مکانهای بود که نیاز کشورهایی همچون فنقیه یونان و روم را تامین می کرد.

نوعی مس وجود دارد به نام فلز قبرسی که یک کلمه برگرفته شده از لاتین می باشد.زمانی که یونانیان دوره ارسطو برنج را شناخته بودند و از آن بعنوان آلیاژ مس استفاده می کردند امپرطوری آگوستوز برنج را ساخته بود.
شهرهای سومری سازنده مصنوعات مسي و برنزي بودند که آلیاژ آنها به همراه قلع در مصر پیدا می شد قدمت این مورد چیزی حدود 3000 قبل میلاد می باشد.

در یکی از اهرام لوله کشی با مس کشف شده بود که مربوط به 5000 سال قبل می باشد.

همچنین مصریان آن زمان متوجه شدند که اگر مقدار اندکی قلع به قالب مس گیری بزنند آن کار آسان تر خواهد شدپس در نتیجه آلیاژهای برنزی که در مصر دیده شده قدمتشان همانند مس بوده است.در چین نیز استفاده از مس رواج داشت که سن استفاده از آن به 2000 سال قبل میلاد تخمین زده شده و حدود 1200 سال قبل در کشور چین برنز خیلی مرغوب تولید و ساخته می شده است.مس خیلی راحت استفاده میشد و برای کارایی مجدد باید ذوب می شددر دورانهای مذکور نحت تاثیر جنگ و کشور گشایی زیادی قرار داشته است.

مجسمه مرد یخی که در اروپا بوده و خیلی با دقت محافظت می شود مربوط به 3200 سال قبل میلاد است و همچنین تبر در دست وی نوک مسی داشته که درجه خاص بودن آن 7/99 درصد است.

آرسنیک خیلی زیاد موجود در موی او نشان از ارتباط با پالایش مس است.برنج برای اولین با توسط رومیان به کار رفت و برای یونیان که بیشتر مورد استفاده بود در حد شناخته شدن بود.همچنین مس به دلیل درخشش و زیبایی که داشت در دوران باستان بعنوان آینه نیز استفاده می شد.
فلز مس در اسطوره‌شناسي و کيمياگري با الهه های ونوس و آفرودیت پیوند دارند.و همچنین اگر در کیمیاگری دیده باشید علامی که برای مس گذاشته شده سیاره زهره نیز بود.
قبل از ورود کریستوف کلمب به جنوب آمریکا تمدن هایی همانند مايا، آزتگ و اينكا از مس نیز علاوه بر طلا و نقره بهره می بردند. در کشورهایی همچون هند و چین و ژاپن در قرون وسطي استفاده از برنز و مس رواج یافت. حضور دانشمندانی هم چون آمپر، اهم و فارادای در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم باعث شد اکتشافات و اختراعاتی  مانند برق مغناطیسی شود و همچنین محصولات تولید شده از مس به شروع انقلاب صنعتی و جهش دادن مس به دوران جدیدی نسبت داده شده است.

پیدایش فلز مس در ایران

کسلر با تحریف کردن تاریخ سابقه و کار کاشفان مس را در خاورمیانه را زیر سوال برد و کشف اولین مس را به فلسطین نسبت داد اما آثار و شواهد به دست آمده نشان از این دارد که فلز مس برای اولین بار در ایران شناخته مورد بهره وری قرار گرفته است.و همچنین اولین کوره های ذوب فلز نیز توسط ایرانیان ساخته شده است.قدیمی ترین اثر معدنی مس مربوط به ازکانه در روزیا است که سن آن حدود 4000 سال تخمین زده شده است.
بر طبق تحقیقات و بررسی های به عمل آمده توسط باستان شناسان بهره برداری از کانسارها نشان از این دارد در هزاره پنجم قبل از میلاد بهره وری و اکتشاف آن توسط ایرانیان انجام شده است.مردم ایران آن زمان هم توانستند در این هزاره به مواد خام معدنی دست پیدا کنند هم برای اولین بار ذوب کردن مس را با استفاده از سنگ مس کشف کردند.
صنعت ذوب مس در ایران بین  هزاره‌هاي سوم و چهارم قبل از ميلاد در اکثر نقاط ايران وجود و انجام می شد. در ایلام و کردستان و لرستان استفاده از صنعت مس حدود 300 سال پیش از میلاد و همچنین در خراسان از هزاره سوم صنعت مس رواج داشته است.
در تل ابلیس کرمان نیز آثار مس  با قدمت 6000 ساله وجود دارد. قدیمی ترین و کهن ترین منطقه ای که در آن آثار مس و ذوب کردن مس کشف شده است مربوط به تپه سیلک کاشان است.

در حفاری که توسط دکتر گیر شمن در این مکان انجام شد تعداد زیادی ابزارآلات مسی کشف شد که اشکارا نشان از این دارد نمونه به دست بسیار قدیمی تر و کهن تر از تل ابلیس می باشد. همچنین در سمنان نیز آثاری از مس چند هزار ساله دیده شده است. نظری که ورتایم در این زمینه دارد این است که کهن ترین کانسار مس در نزدیکی انارک اصفهان بود و گمان داشته که ساکنین سیلک کاشان مس مورد نیاز خود را از آن مکان تهیه می کردند.
در قرن چهارم و بعد از اسلام یک معدن شناس عرب به نام ابودلف که جهانگرد نیز بود در زمان سلطنت نوح سامانی به ایران آمده و در نوشته های خود از مس نیشابور یاد کرده است.
ابن حقول در صوره‌الارض وهمچنین ابن ابیطار هر دو متفق القول از معادن مس خراسان در نوشته های خود نام بردند. همچنین در کتاب حدود العالم از معدنهای مس که در بین کوههای جیرفت و بم ذکر شده است.

ابن بطوطه جهانگردی مراکشی بود که در سفرنامه خود از معادن مس همچنین مس زنجان و ظروفی که در انواع گوناگون به دست امده و حالت پیه سوز داشته است نیز نام برده بود.

در یکی از کتاب های دیگر به نام نزهت القلوب به معادن مس اشاره شده است که در خیلی جاها وجود دارد و معروفترین آنها را به جیلان و آذربایجان نسبت داده که محصول خیلی خوبی دارن و از دیگر معدن به دیار فرعانه و معدن کوه سبلان در آذربایجان اشاره دارد.و در نهایت در کتاب تنقوس نامه معدن الموت و عدایس الجواهر از معادن آذربایجان و در کتاب جواهر نامه از معدن دیار بکر، روم، سوس، اندلس، آذربایجان، نیشابور، فرنگ، سیستان و کرمان یاد شده است.

انتهای پیام/

منبع خبر:دُرکاو