برج مقبره مادر هلاکوخان
نوشین طاهران پور
به گزارش پایگاه خبری اخبار ساخته ها؛ گنبد کبود مراغه در واقع یک برج مقبره به حساب می آید و براساس اطلاعاتی که تاکنون منتشر شده، به‌نظر می رسد که قبر مادر هلاکوخان در این گنبد قرار گرفته است. این گنبد به دلیل قرارگیری در مرکز شهر توانسته توجه بیشتری را نسبت به‌سایر گنبد‌های موجود در شهر به خود جلب کند.
گنبدکبود مراغه یکی از آثار تاریخی مهم این شهر به حساب می‌آید. گنبد کبودمراغه در مرکزی ترین بخش شهر واقع شده است.
سومین مزار از قبرهای پنج گانه مراغه که قبر مادر هلاکو نامیده می شود، برجی کبود و زیبا به شکل منشور ده وجهی است. پهلوهای این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آنها پایه های ستون مانندی ساخته شده است.
گنبد کبود در دوره سلجوقیان ساخته شده و البته از لحاظ تزئینات و زیبایی نسبت به سایر آثار به جا مانده از این دوره بسیار زیبا‌تر است و تزئینات منحصر به فردی دارد. نظرات مختلفی در خصوص زمان ساخت این اثر ارایه شده است و برخی آن را مربوط به‌زمان مغول و برخی دیگر نیز مربوط به دوره قبل از هلاکوخان می دانند.
در قسمت فوقانی هر طاق نما ۳ ردیف مقرنس دیده می شود. کاشی های فیروزه ای، تقریباً به همان ترتیبی که بر تمام سطوح نمای خارجی دیوارها به کار رفته، این قسمت را نیز آذین کرده است.
گنبد کبود از نظر ترکیب کلی، مشابه سایر مزارهای موجود در مراغه است، به این معنی که مرکب از شبستانی است مرتفع بر زیربنایی که از سنگ ساخته شده و سردابی در میان دارد.
کتیبه موجود در بخش داخلی این بنا که به صورت گچ بری است، اطلاعاتی را در خصوص برج مقبره بودن آن نشان می دهد و بر این اساس به نظر می رسد که گنبد مذکور آرامگاه مادر هلاکوخان بوده است.
اطلاعات زیادی در خصوص معمار گنبد کبود در دسترس نیست. این گنبد دارای ساختاری ده پهلو (ضلع) است برجی کبود و زیبا به شکل منشور ده وجهی است. پهلوهای این برج دارای طاق نما و حاشیه کاری و دندانه است و در کناره آنها پایه‌های ستون مانندی ساخته شده است و در ابتدا گنبدی مخروطی داشته که با گذر زمان از بین رفته است. در بخش خارجی این بنا تزئینات به صورت قطاربندی هستند و فرم های هندسی و سه ردیف مقرنس را در آن شاهد هستیم. گنبد کبود دارای دو سردابه و یک اتاق اصلی است.
این پایه ها مانند سطح بیرونی طاق نماها، با تزئیناتی مرکب از آجر و سفال و کاشی فیروزه ای رنگ در طرح هایی هندسی، به شکل بدیع آرایش شده اند.این برج نظیر دیگر برج های مقبره دار دو طبقه است. قسمت پایین، سرداب مخصوص دفن میت است و قسمت بالایی، اطاقی مزین به گچبری، کاشی و نوشته می باشد.
اتاق، سقف بلندی دارد که گنبد آن فرو ریخته و قسمت اعظم گچبری و تزئینات و نوشته های آن نیز از بین رفته است. داخل بنا، دور تا دور زیر گنبد بر حاشیه ی پهن از گچ، با خط نسخ قسمتی از آیه اول سوره ۶۷ قرآن کریم نوشته شده است. اندازه قبر که منسوب به مادر هلاکو است و زیر گنبد قرار دارد، از حد معمول بزرگ‌تر است.
در بخش داخلی این بنا گچ بری ها و نقاشی های مختلفی وجود داشته است که اکنون با گذر زمان بخش زیادی از آنها از بین رفته اند. آیات و کلمات الهی نظیر "الله" و "والحمد" با شکل های مختلفی در دیوار‌های این بنا به صورت استامپی نقش بسته اند. گفتنی است که در گذشته دیوار‌های داخلی این بنا دارای رنگی فیروزه ای بوده اند که اکنون اثرات زیادی از آن باقی نمانده است.
در ساخت این بنا از آجرهای سرخ‌رنگ و کاشی های فیروزه ای استفاده شده است و در بخش های مختلف آن نیز سنگ های سفید به چشم می خورند. اصلی ترین کاربرد گنبد کبود به برج مقبره بودن آن باز می گردد و به عنوان آرامگاهی برای مادر هلاکوخان ساخته شده است.
انتهای پیام/
