آباده شهر تاریخی

به گزارش اخبار ساخته ها، به استناد متون باستان ‌شناسان سکونت در محدوده کنونی آباده به هزاره اول پیش از میلاد باز می‌ گردد. گروه‌های کرد چادرنشین در دوره هخامنشی، نخستین کسانی بودند که در دشت حد فاصل آباده و اصفهان اسکان یافتند. آثار باستانی بر جای مانده، همچون قلعه باستانی ایزدخواست و قصر بهرام گور در سورمق، شواهدی از وجود فرهنگ و تمدن در این گستره جغرافیا می‌باشد.

شهر آباده به دلیل واقع شدن در سه‌راهی مواصلاتی بین اصفهان، یزد و شیراز موقعیت ویژه‌ای دارد.

در حدود سال ۱۱۹۷کریمخان زند شیراز را به عنوان پایتختی برگزید و به فرمان او شاه اسماعیل سوم  در آباده سکونت یافت. کریمخان به منظور کسب مشروعیت، شاه اسماعیل سوم را شاه و خود را وکیل الرعایا می ‌خواند چرا که صفویان همچنان از محبوبیت و مشروعیت بسیار زیادی در بین مردم و بزرگان برخوردار بودند. حتی در یک مورد که سفیر پرتغال درخواست ‌هایی از کریم‌خان داشته که خان زند تمایلی به قبول آن نداشته ‌است او را به آباده حواله می ‌دهد و می‌ گوید من اختیاری ندارم و باید به نزد شاه در پایتختش که آباده هست بروی. شاه اسماعیل سوم که به میرزا ابوتراب نیز معروف بود در این برهه از زندگی خود از سیاست دوری ورزید و در آباده وقت خود را با ساختن چاقو می ‌گذراند. در زمان سکونت شاه اسماعیل سوم در آباده قلعه ‌ای به نام قلعه شیرازی (که هم‌اکنون آثار آن باقیست) برای حفظ امنیت راه کاروان ‌ها بنا گردید.

به تدریج قلعه‌ هایی دارای دیوارهای مرتفعی تقریباً به ارتفاع ۹ تا ۱۰ متر و ضخامت ۲ تا ۳ متر از چینه ساخته شد. در اطراف هر قلعه و به فاصله ۵۰ متر، برج‌ هایی ساخته بودند و سوراخ ‌هایی به نام تیرکش در آنها تعبیه کرده بودند.

پس از مرگ شاه اسماعیل سوم صفوی، کریم‌ خان علیرغم اینکه بازماندگانش را تکریم کرد ولی دیگر نیازی به تعیین جانشین برای او ندید.

در زمان رضا شاه، به تدریج از ارتفاع قلاع کاسته و درهای آن برداشته شد و عبور و مرور وسایل نقلیه نیز به نحو محسوسی وضع آنجا را دگرگون کرد به نحوی که منازل و دکان ‌ها از داخل قلاع، خارج شد و به اطراف شاهراه کنونی منتقل شد.

1. قبور خورشیدی در کوه خواجه و کوه ‌های پشت آن.
2. قلعه گبری بر فراز کوهی به همین نام در مجاورت کوه خواجو از دوره ساسانی و قبل از آن.
3. آرامگاه خواجه عکاشه بر فراز کوه خواجو از دوره صفویه.
4. خرفخانه آباده در پشت کوه خواجو از دوره صفویه.
5. عمارت کلاه فرنگی آباده تاریخ ساخت ۱۲۹۱ ه‍.ق.

انتهای پیام/

منبع: اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ