گام 8در الفبای ساختمان: اجرای سقف سازه

به گزارش اخبار ساخته ها؛ پس از تکمیل اسکلت ساختمان، نوبت به یکی از مراحل کلیدی و ساختاری در پروژه می‌رسد: اجرای سقف سازه. سقف نه‌ تنها نقشی حیاتی در انتقال بارهای ثقلی و جانبی به اعضای باربر دارد، بلکه بر پایداری، ایمنی، عایق‌بندی و عملکرد حرارتی و صوتی سازه نیز تأثیر مستقیم می‌گذارد. نوع سقف مورد استفاده وابسته به نوع سازه، طرح معماری، بارهای وارد بر سازه و مصالح مصرفی است.

در این بخش از سلسله مطالب «الفبای ساختمان»، به بررسی جامع انواع سقف‌های رایج، مراحل اجرایی، استانداردهای مرتبط و نکات فنی اجرای سقف می‌ پردازیم.

۱. اهمیت سقف در ساختار ساختمان

• انتقال بارهای قائم و جانبی به تیرها، ستون‌ها و در نهایت فونداسیون
• مقاومت در برابر نیروهای زلزله و باد
• فراهم کردن بستری مناسب برای عملیات بعدی سفت‌ کاری و نازک‌ کاری
• ایجاد عایق حرارتی و صوتی به منظور ارتقای آسایش و کاهش مصرف انرژی
• نقش در طراحی معماری و دکوراسیون داخلی

۲. انواع سیستم‌ های سقف در ساختمان‌ سازی

انتخاب نوع سقف به عواملی مثل اسکلت سازه، بار وارده، دهانه‌ها، سرعت اجرا و بودجه وابسته است. در ادامه، پرکاربردترین سقف‌ها را بررسی می‌کنیم:

الف) سقف‌های رایج در سازه‌های بتنی

1. سقف تیرچه‌ بلوک:
شامل تیرچه‌های پیش‌ساخته و بلوک پرکننده سفالی یا سیمانی است. پس از نصب، بتن‌ریزی انجام می‌شود.
• مزایا: سبک، ارزان، اجرای سریع، مناسب دهانه‌های تا ۷ متر 
• معایب: کنترل خیز ضروری است، بلوک‌های بی‌کیفیت مشکل‌ ساز می‌شوند

2. سقف دال بتنی (یک‌ طرفه یا دوطرفه):
یکپارچه و مقاوم در برابر بارهای سنگین، مناسب فضاهای پرتردد مثل پارکینگ‌ها
• مزایا: صلبیت بالا، عملکرد لرزه‌ای خوب
• معایب: مصرف زیاد مصالح، قالب‌بندی زمان‌بر، وزن بالا

3. سقف وافل:
با قالب خاص شبکه‌ای، دال دوطرفه‌ای است که بار را در دو جهت منتقل می‌کند
• مزایا: دهانه‌های بزرگ، حذف تیرهای آویز، زیبایی بصری
• معایب: هزینه بالا، اجرای پیچیده‌تر

4. سقف کوبیاکس:
گوی‌های پلاستیکی درون دال جای می‌گیرند و باعث کاهش بتن مصرفی می‌شوند
• مزایا: کاهش وزن مرده، دهانه‌های وسیع بدون تیر
• معایب: هزینه زیاد، نیاز به دقت بالا در نصب

ب) سقف‌های رایج در سازه‌های فولادی

1. سقف کامپوزیت:
ترکیب تیر فولادی با دال بتنی، اتصال با برش‌ گیر
• مزایا: مناسب دهانه‌های متوسط، اجرای سریع، وزن مناسب
• معایب: نیاز به طراحی دقیق و گاهی شمع‌بندی موقت

2. سقف عرشه فولادی:
از ورق گالوانیزه موج‌ دار با بتن تشکیل می‌شود
• مزایا: سبک، سرعت بالا، کاهش مصرف قالب
• معایب: در مناطق مرطوب نیازمند دقت در اجرا و عایق‌کاری

3. سقف تیرورق:
سقف صنعتی با تیرهای I شکل یا جعبه‌ای برای دهانه‌های بزرگ
• مزایا: پایداری بالا، قابلیت باربری سنگین
• معایب: هزینه بالا، اجرای فنی پیچیده

۳. مراحل اجرای سقف سازه

الف) در سازه‌های بتنی
• آرماتوربندی طبق نقشه
• قالب‌بندی مقاوم و تراز
• بتن‌ریزی با ویبره
• عمل‌آوری حداقل ۷ روز

ب) در سازه‌های فولادی
• نصب تیر و ورق عرشه
• اتصالات جوش یا پیچ‌ومهره
• بتن‌ریزی روی دال
• کنترل نهایی کیفیت اجرا

۴. آیین‌ نامه‌ها و استانداردهای مرتبط

• مبحث نهم: طراحی سقف‌های بتنی
• مبحث دهم: طراحی سقف‌های فولادی
• ACI 318: طراحی دال و سقف بتنی
• AISC 360: طراحی سقف فولادی
• نشریه ۵۵: راهنمای اجرای سازه‌های بتنی و فولادی

۵. نکات فنی و اجرایی مهم

• استحکام قالب‌ بندی پیش از بتن‌ ریزی
• کنترل ضخامت دال و پوشش میلگرد
• اجرای صحیح میلگرد حرارتی
• جلوگیری از نشست با تراز دقیق
• عمل‌آوری بتن برای دوام و مقاومت بیشتر

۶. نکات طراحی مهندسی

• نسبت دهانه به ضخامت: معمولاً L/30 تا L/36
• اهمیت میلگرد حرارتی در سقف‌های دال و تیرچه‌ بلوک
• بررسی بارهای زنده و مرده در طراحی سازه‌ای سقف 

۷. خطاهای رایج در اجرای سقف

• بتن‌ریزی بدون ویبره
• استفاده از تیرچه غیراستاندارد
• باز کردن زودهنگام قالب
• عدم رعایت آرماتورگذاری دقیق
• عمل‌آوری نامناسب مخصوصاً در هوای گرم یا بادخیز

انتهای پیام/