جابجایی کارخانه سیمان برای حفظ گنبد بی بی شهر بانو

سید احمد علوی ـ رییس کمیته میراث‌فرهنگی شورای شهر تهران ـ در گفت‌وگو با ایسنا با انتقاد از وضعیت کوه «بی‌بی شهربانو» و بلاتکلیف بودن فعالیت کارخانه سیمان تهران، اظهار کرد: متأسفانه با گذشت بیش از شش ماه از تذکر در صحن شورای شهر و بحث و بررسی و تذکرات اعضای شورا درباره کارخانه سیمان تهران و تخریب کوه بی‌بی شهربانو، متولیان امر هیچ اقدامی انجام نداده‌اند. بیش از یک ماه نیز از رسانه‌ای شدن ترک‌های گنبد بی‌بی شهربانو می‌گذرد و هنوز هیچ اقدام عملی صورت نگرفته است.

او افزود: چند جلسه با حضور مسؤولان میراث فرهنگی، اوقاف، کارخانه سیمان و... برگزار شده که هنوز به نتیجه ملموسی نرسیده است. لذا تذکر و پیگیری مرتب باید انجام شود تا مسؤولان امر موضوع را فراموش نکنند.

علوی درباره اظهار نظر مدیر میراث فرهنگی ری مبنی بر این‌که میراث فرهنگی نقشی در تعطیلی کارخانه سیمان ندارد و باید هر ارگانی که مجوز این فعالیت را داده این مجوز را لغو کند، اظهار کرد: ابتدا این را بگویم که کارخانه سیمان ری در سال ۶۳ به علت نقش در آلودگی هوا و سایر مسائل تعطیل شده و ساختمان آن در حال تبدیل به موزه است، اما آن‌چه مورد نظر است، فعالیت کارخانه سیمان تهران است. طبق قوانین و همچنین کنوانسیون‌های بین‌المللی، پیگیری، محافظت، حفظ و نگهداری آثار تاریخی به عهده میراث فرهنگی است.

رییس کمیته میراث‌ فرهنگی شورای شهر تهران افزود: بنای تاریخی بی‌بی شهربانو به شماره ۲۵۶ جزو نخستین آثار ملی ثبت شده در تهران و ایران است که حدود ۸۶ سال از ثبت تاریخی آن می‌گذرد. با این‌که این بنا در اختیار اوقاف است، اما میراث فرهنگی در همه این سال‌ها هیچگونه اقدامی برای حفاظت و نگهداری این بنای ملی و جلوگیری از تخریب منظر و مکان بنا انجام نداده است. با توجه به این‌که ویرانی یا تخریب هر قسمت از میراث‌فرهنگی و طبیعی موجب فقر شدید میراث همه ملل جهان می‌شود، میراث فرهنگی باید هر چه زودتر اقدامات لازم را برای حفظ این اثر تاریخی حتی با جابجایی مکان کارخانه سیمان تهران و یا تعطیلی معادن کوه‌خوار کنار بقعه انجام دهد. شورای شهر تهران نیز هر کمکی که در این مسیر از دستش بر بیاید انجام می‌دهد.  

حدود یک ماه پیش تصاویری از گنبد بی‌بی شهربانو در شهرری منتشر شد که نشان می‌داد ترک‌های عمیقی روی این گنبد ایجاد شده است. فعالیت کارخانه سیمان و انفجارهای پی در پی در کوه بی‌بی شهربانو را دلیل این اتفاق دانسته‌اند. در پی این اتفاق بسیاری از میراث‌دوستان بر این عقیده بودند فعالیت‌های کارخانه سیمان باید در این محوطه تاریخی متوقف شود تا بیش از این خسارتی به کوه و گنبد بی‌بی شهربانو وارد نشود.  

رییس کمیته میراث‌فرهنگی شورای شهر تهران پیش از این نیز به ایسنا گفته بود: راهکار جلوگیری از ادامه فعالیت کارخانه سیمان در کوه بی‌بی شهربانو ثبت منظر فرهنگی آن است و این اقدام می‌تواند به وضعیت موجود خاتمه دهد؛ اما متأسفانه مدت‌هاست این موضوع در وزارت میراث به نتیجه نرسیده است.

طبق آخرین اظهارات نوروز تقی‌پور ـ مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری ری ـ قرار است گنبد بی‌بی شهربانو با توجه به تخریب‌هایی که داشته، با مشارکت سازمان اوقاف، اداره میراث‌فرهنگی ری و کارخانه سیمان مرمت و ساماندهی شود و این در حالی است که او درباره ادامه فعالیت کارخانه سیمان به ایسنا گفته بود: کارخانه با مجوزی که به آن داده‌اند، در حال فعالیت است. برای ادامه فعالیت آن باید مسؤولان رده‌های بالاتر ورود کنند و همه ابعاد را برای ادامه فعالیت این کارخانه در نظر بگیرند. در واقع برای ادامه فعالیت این کارخانه باید نگاهِ ملی باشد و همه دستگاه‌های مرتبط باید تصمیم بگیرند. فعالیت کارخانه سیمان فقط به میراث‌ فرهنگی آسیب نمی‌زند، بحث منابع طبیعی، محیط‌ ‌زیست و اهالی این محله مطرح است. ما به این کارخانه مجوز ندادیم و با این مجوز موافقت هم نکرده بودیم که تصمیم‌گیرنده باشیم. هر سازمانی که به آن مجوز داده باید برای فعالیت‌های این کارخانه تصمیم بگیرد و یا باید و نبایدهایی برای آن تعریف کند.