سبزترین بورس پس از جنگ

دلایل بازگشت موقت بازار به فاز صعودی

اگرچه بازگشت شاخص‌‌‌ها به مدار مثبت، از نظر روانی برای بازار دارای اهمیت است؛ اما تحلیل ریشه‌‌‌های این تغییر مسیر کوتاه‌‌‌مدت ضروری است. دو عامل عمده در تغییر جهت بازار دیروز نقش ایفا کردند؛ افت سنگین قیمت‌‌‌ها طی دو هفته معاملاتی گذشته و فروکش نسبی تنش‌‌‌های سیاسی و افزایش احتمال آغاز مذاکرات؛ مهم‌ترین عوامل تقویت تقاضا در معاملات روز گذشته بورس تهران بودند.

در بازه دو هفته‌‌‌ای اخیر، شاخص کل بورس تهران افت 11.64 درصدی را تجربه کرده و با سرعتی بالا کانال‌‌‌های حمایتی مختلف را از دست داده است. این سقوط سنگین، قیمت بسیاری از سهم‌‌‌ها را به سطوح ارزنده‌‌‌ای رسانده است؛ سطوحی که به باور برخی معامله‌‌‌گران، فاصله معناداری با ارزش ذاتی شرکت‌ها دارد و به همین دلیل برای ورود مجدد برخی سرمایه‌‌‌گذاران جذاب شده است.

از سوی دیگر، اخبار مربوط به کاهش سطح تنش‌‌‌ها و احتمال از سرگیری مذاکرات، هرچند به‌‌‌صورت غیررسمی، تا حدی بر فضای بازار اثرگذار بوده و موجب تقویت تقاضا در برخی نمادها شده است. با این حال، بازار همچنان نشانه‌‌‌های روشنی از تغییر روند پایدار ارائه نمی‌دهد. خروج سرمایه حقیقی و ارزش پایین معاملات در بازار از جمله نشانه‌‌‌هایی هستند که بر شکنندگی رشد بازار دلالت دارند. در واقع، بازار سرمایه ایران بیش از آنکه در جست‌وجوی اخبار کوتاه‌‌‌مدت سیاسی یا حمایتی باشد، به دنبال تغییرات بنیادی و پایدار در سیاست‌های اقتصادی و شرایط کلان کشور است.

بازگشت بازدهی سالانه بورس به محدوده منفی 

با وجود صعود روز گذشته، شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تاکنون افت 1.2 درصدی را ثبت کرده است. این در حالی است که بازار سهام در اواخر اردیبهشت ‌‌‌ماه موفق شده بود تا سطح ۳ میلیون و ۲۵۲ هزار واحدی پیشروی کند و بازدهی ۲۰درصدی را نسبت به ابتدای سال به نمایش بگذارد. اما این رشد نه‌‌‌ تنها پایدار نماند، بلکه با آغاز روند نزولی شدید و از دست رفتن پی‌‌‌درپی کانال‌‌‌ها، عملا بازدهی بازار به محدوده منفی بازگشت.

این اتفاق بیانگر آن است که رشدهای مقطعی بازار، در صورت نبود پشتوانه‌‌‌های بنیادی و استراتژی مشخص، صرفا موج‌‌‌هایی گذرا هستند که در ادامه توسط موج‌‌‌های پرقدرت‌‌‌تر فروش خنثی یا معکوس می‌شوند. 

آنچه بازار سرمایه به آن نیاز دارد؛ سیاست‌هایی مشخص، بلندمدت و شفاف است که بر بنیان‌‌‌های اقتصادی تکیه داشته باشد. برنامه‌‌‌ریزی برای کاهش ریسک‌‌‌های سیستماتیک، تسهیل ورود سرمایه‌‌‌گذاران نهادی، رفع موانع حقوقی و قانونی، اصلاح نرخ بهره و سیاست ارزی، افزایش شفافیت در صورت‌‌‌های مالی شرکت‌ها و ارائه چشم‌‌‌انداز روشن از اقتصاد کشور از جمله مواردی است که می‌تواند موتورهای رشد پایدار بورس را روشن کند.

 بلاتکلیفی در سایر بازارهای دارایی

وضعیت رکودی و بی‌‌‌رمق، تنها مختص بازار سهام نیست. بررسی روند بازارهای طلا، ارز و سکه نیز نشان می‌دهد که آنها نیز درگیر نوعی ایستایی و انتظار هستند. عدم شکل‌‌‌گیری روند پرشتاب در این بازارها، نشانگر آن است که سرمایه‌‌‌گذاران در کلیت بازار دارایی، ترجیح می‌دهند تا زمان روشن شدن تکلیف برخی متغیرهای کلیدی صبر پیشه کنند. موضوعاتی نظیر نتیجه مذاکرات احتمالی، تحولات سیاست خارجی، وضعیت نرخ ارز و مسیر آتی تورم، همگی عواملی هستند که می‌توانند تعیین‌‌‌کننده جهت آینده بازارها باشند.

 نقطه چرخش یا توقفی موقت؟

رشد شاخص‌‌‌ها در معاملات دیروز، اگرچه نقطه امیدی برای معامله‌‌‌گران محسوب می‌شود، اما هنوز نشانه‌‌‌ای از تغییر فاز کلی بازار به چشم نمی‌‌‌خورد. بورس تهران برای خروج از وضعیت فرسایشی کنونی، نیازمند اصلاحات ساختاری، حمایت‌‌‌های اصولی و کاهش ریسک‌‌‌های سیستماتیک است. در غیر این صورت، هر صعودی می‌تواند مقدمه‌‌‌ای برای ریزشی دیگر باشد. اکنون چشم فعالان بازار به متغیرهای کلان اقتصادی و سیگنال‌‌‌های سیاستگذار دوخته شده است؛ چرا که تنها در صورت تغییر در بنیادهای محیطی، بازار سرمایه می‌تواند بار دیگر نقش موتور رشد اقتصاد را ایفا کند.